عفونت گوش میانی چیست؟

گوش از نظر آناتومی و ساختار به 3 بخش گوش داخلی ، میانی و خارجی تقسیم می شود. گوش میانی حفره ای پر از هواست که در خارج به وسیله پرده ی گوش(پرده صماخ) و از داخل به وسیله ی کپسول شنوایی احاطه شده است. عفونت در گوش میانی با التهاب همراه است و می تواند در یکی یا هر دو گوش اتفاق بیافتد. به عفونت گوش میانی اوتیت میانی نیز می گویند که باعث ایجاد التهاب همراه با موکوس(مخاط) می شود.

این التهاب موجب تورم استخوانچه ها و تولید ترشحات چرکی می شود اوتیت میانی ممکن است حاد، مزمن یا سروزی باشد.

انواع عفونت گوش میانی

عفونت گوش میانی به 3 دسته تقسیم می شود حاد ، مزمن و سروزی.

عفونت حاد گوش میانی 

این عفونت معمولا کمتر از 6 هفته طول می کشد. نشانه های عفونت به شدت عفونت بستگی دارند و ممکن است خفیف و گذرا یا شدید باشند و در بالغین معمولا در یک سمت است. تب و درد گوش از شایع ترین علائم عفونت حاد در گوش میانی است و به دلیل وجود ترشحات اختلال شنوایی نیز وجود دارد. در صورتی که عفونت گوش میانی حاد باشد (3 هفته  تا 3 ماه)و ترشحات چرکی وجود داشته باشد به ندرت باعث اختلال شنوایی دائم خواهد شد.

عفونت مزمن گوش میانی  

عفونت مزمن گوش میانی به دنبال تکرار در دوره های عفونت حاد ایجاد می شود. عفونت مزمن گوش میانی می تواند سبب آسیب به پرده ی گوش ، تخریب استخوانچه های گوش و درگیری ماستوئید(استخوان پشت لاله گوش) شود. عفونت مزمن گوش میانی ممکن است با نشانه هایی مانند اختلال شنوایی در درجات مختلف و به طور متناوب خروج ترشحات بدبو وجود داشته باشد.

در صورت وجود ماستوئیدیت حاد (التهاب و عفونت استخوان پشتی لاله گوش)که با علائمی مثل دردناک بودن و قرمزی ناحیه خود را نشان می دهد ، درد نیز ایجاد می شود. در عفونت مزمن کلستاتوم(کیسه ی پر از پوست تخریب شده) به صورت توده ای سفید رنگ پشت پرده ی گوش قابل رویت است و اگر درمان نشود باعث تخریب استخوان گیجگاهی و آسیب به عصب صورت می شود.

 

عفونت گوش میانی سروزی

عفونت میانی سروزی یا ترشحی یکی از علل اصلی کاهش شنوایی در کودکان است و می تواند به دنبال عفونت حاد ایجاد شود. عفونت سروزی ممکن است به علت آلرژی ، عفونت ، ضربه ی فشاری و بزرگ شدن لوزه سوم به وجود آید. از نشانه های این نوع عفونت می توان به کاهش شنوایی یا سنگینی گوش، عدم تحرک پرده ی گوش، تغییر رنگ پرده ی گوش به خاکستری تیره یا کهربایی اشاره کرد.

عفونت گوش میانی در کودکان

 

• عفونت گوش میانی در کودکان معمولا ناشی از عوارض عفونت قبلی مجاری تنفسی است. نوزادان و خردسالان بیشتر از کودکان مبتلا به عفونت گوش میانی می شوند.
• امکان ابتلا در کودکانی که بیشتر در معرض ابتلا به سرماخوردگی هستند مثل کودکانی که مهدکودک می روند بیشتر است.
• کودکان زیر 5 سال، کودکانی که بیشتر در معرض دود سیگار هستند و کودکانی که آلرژی دارند نیز بیشتر مستعد ابتلا به عفونت گوش میانی هستند.
• شیر مادر حاوی موادی است که در مبارزه با عفونت ها بسیار موثر است پس بهتر است نوزادان با شیر مادر تغذیه شوند.
• کودکانی که قادر به حرف زدن هستند معمولا از درد گوش خود شکایت می کنند ولی آن ها که کوچکتر هستند رفتارهایی را از خود بروز می دهند که شما را متوجه مشكلشان کنند مثل کلافگی ،گریه زیاد ، تب بدون دلیل ، کشیدن گوش های خود ، ضعف در شنیدن صداهای آرام ، اشکال در خوابیدن و...
• عفونت گوش میانی معمولا طی 1 الی 2 هفته بهبود می یابد و در موارد نادر باعث آسیب دائمی به شنوایی کودک می شود.

 

علت عفونت گوش میانی

علت اولیه ایجاد این بیماری ورود باکتری های بیماری زا به محیط گوش است.باکتری زمانی وارد این فضا می شود که شیپور استاش (لوله ای که انتهای بینی را به گوش میانی وصل می کند)به دلایل مختلفی مسدود شده باشد. از علل مسدود شدن شیپور استاش می توان به عفونت های تنفسی فوقانی ، سینوزیت ، واکنش های آلرژیک مثل رینیت آلرژیک اشاره کرد. باکتری های مختلفی با وارد شدن به فضای میانی گوش باعث ایجاد عفونت می شوند مثل استرپتوکوک پنومونیه ، هموفیلوس آنفولانزا و موراکسلا کاتارالیس.

باکتری ها می توانند از طریق ترشحات آلوده ی حلق-بینی به لوله استاش و از طریق پارگی پرده صماخ به گوش میانی وارد شوند.

علائم عفونت گوش میانی

علائم عفونت گوش میانی بستگی به درجات عفونت و نوع عفونت متفاوت است.در ادامه به علائم و نشانه های انواع عفونت گوش اشاره می شود که ممکن است در افراد مختلف شدت این علائم کمتر یا بیشتر باشد و ممکن است افراد یک یا چند علائم را باهم داشته باشند.

 

علائم عفونت حاد گوش میانی

• درد
• خروج ترشحات از گوش
• کاهش شنوایی
• تب
• سردرد
• ناخوشی
• تهوع و استفراغ
• سرگیجه مختصر

علائم عفونت گوش سروزی میانی 

• کاهش شنوایی هدایتی
• سنگینی یا احتقان گوش
• عدم تحرک پرده ی گوش
• تغییر رنگ پرده ی گوش به کهربایی یا خاکستری تیره

علائم عفونت مزمن گوش میانی 

• درجات مختلف ناشنوایی
• خروج پیوسته ی ترشحات بدبو
• درد در صورت بروز ماستوئیدیت(التهاب و عفونت استخوان پشتی لاله گوش)
• سوراخ شدن پرده ی گوش
• وجود کلستاتوم(کیسه ی پر از پوست تخریب شده)در گوش میانی

عوارض عفونت گوش میانی

همه ی انواع عفونت گوش میانی باید جدی گرفته شود زیرا در صورتی که درمان نشوند می توانند صدمات جبران ناپذیری را ایجاد کنند. عوارض انواع مختلف عفونت گوش میانی متفاوت است به همین علت به طور جداگانه به آن ها می پردازیم.

 

عوارض عفونت حاد گوش میانی

از عوارض احتمالی عفونت حاد گوش میانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ناشنوایی دائمی
• مننژیت(التهاب پرده مغزی)
• آبسه مغزی(ناشی از تجمع چرک در مغز)

عوارض عفونت مزمن گوش میانی

از عوارض احتمالی این نوع عفونت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سوراخ شدگی دائمی پرده گوش
• ناشنوایی هدایتی یا مختلط

عوارض عفونت سروزی گوش میانی

عوارض احتمالی این نوع عفونت شامل موارد زیر است:

• عفونت گوش میانی حاد
• کاهش شنوایی

تشخیص عفونت گوش میانی

با توجه به علائم موجود در هر فرد مثل احساس درد در گوش ، تشدید درد در صورت دراز کشیدن ، مشاهده ترشحات از گوش تا حدودی می توان تشخیص داد که آیا مبتلا به عفونت گوش هست یا خیر. پزشک برای تشخیص عفونت گوش از اتوسکوپ استفاده می کند و با این دستگاه داخل گوش را بررسی می کند.

پیشگیری از عفونت گوش میانی

• برای پیشگیری از عفونت گوش میانی دست های خود را مرتب بشویید حفظ نظافت شخصی اولین و مهم ترین عامل در پیشگیری از عفونت هاست.
• از قرار گرفتن در محیط های آلوده و پر دود خودداری نمایید.
• کودکان واکسینه شدن کمتر دچار ابتلا به این نوع عفونت ها می شوند.
• اشیا خارجی و کثیف را وارد گوش نکنید و آن ها را در اختیار کودکان خود نیز قرار ندهید.

درمان عفونت گوش میانی

درمان انواع مختلف عفونت گوش میانی متفاوت است و بعد از تشخیص نوع عفونت توسط پزشک متخصص باید برای درمان آن اقدام شود.

درمان عفونت حاد گوش میانی

• استراحت و استفاده از کمپرس سرد
• درمان طبی: تجویز آنتی بیوتیک هایی مثل پنی سیلین ، اریترومایسین ، سفتریاکسون به مدت 10 روز و تجویز داروهای مسکن و ضد احتقان
• جراحی: برش پرده صماخ(میرنگوتومی) یا تمپانوستومی(قرار دادن یک لوله کوچک که میان پرده گوش گذاشته و اجازه می دهد هوا وارد گوش میانی شود)

درمان عفونت سروزی گوش میانی

معمولا نیازی به درمان طبی ندارد مگر اینکه عفونتی شود.

• در صورت بروز عفونت آنتی بیوتیک تجویز می شود
• در صورت ایجاد کاهش شنوایی برش پرده صماخ یا میرنگوتومی
• در صورتی که علت بیماری تغییرات فشار جو باشد کورتیکواستروئید تجویز می شود
• ممکن است مانور والسالوا توصیه شود به این صورت که باید نفس عمیق کشیده ب دهان خود را محکم ببندید و راه تنفسی خود را از بینی با دست ببندید سپس سعی کنید هوا را با فشار از بینی خود به بیرون بدهید.

درمان عفونت مزمن گوش میانی

• درمان موضعی: ساکشن دقیق گوش زیر میکروسکوپ
• برای درمان ترشحات چرکی  آنتی بیوتیک به صورت پودر یا قطره تجویز می شود و در موارد عفونت حاد ، آنتی بیوتیک های سیستمیک تجویز می شود.
• درمان جراحی: از روش های مختلفی مثل تمپانوپلاستی(ترمیم پرده صماخ) و اوسیکولوپلاستی (ترمیم استخوانچه های گوش)و ماستوئیدکتومی(خارج کردن استخوان ماستوئید) استفاده می شود.
  بیشترین روش جراحی مورد استفاده تمپانوپلاستی است .