آنیزوسیتوز چیست؟

آنیزوسیتوز  (Anisocytosis) به معنی وجود گویچه‌های سرخ نامساوی غیرعادی در خون است به زبانی دیگر آنیزوسیتوز به غیر هم اندازگی گلبولهای قرمز خون گفته می شود. آنیزو به معنی نابرابر است و سیتوز اشاره به جنبش ویژگی یا تعداد سلول ها دارد. آنیزوسیتوز عبارتی کلی است، زیرا چندین حالت مختلف برای نابرابری میان گلبول‌ها وجود دارد.

این اختلال در افرادی که دچار کم خونی فقر آهن هستند بیشتر به چشم می خورد. آهن عمدتاً در گلبول‌های قرمز که وظیفه حمل و ذخیره اکسیژن در خون را  بر عهده دارند ذخیره می شود. فقدان آهن در خون منجر به کاهش تعداد  گلبول های قرمز می‌شود.

آنمی یا کم خونی به سه دسته تقسیم می شود:

• ماکروسیتیک یا ماکروسیتوز که در آن گلبول های قرمز خون بزرگتر از اندازه طبیعی خود هستند.
• نورموسیتیک که در آن گلبول های  قرمز خون دارای اندازه نرمال بوده ولی فرد از لحاظ تعداد گلبول های  قرمز دچار کمبود است.
• میکروسیتیک یا میکروسیتوز که در آن گلبول های قرمز کوچکتر از حد نرمال هستند.

آنیزوسیتوز زمانی ایجاد می شود که تنوع زیادی در اندازه گلبول های قرمز وجود دارد. 

شمارش کامل سلول های خون، آزمایشی کلی و ساده است که از بسیاری حالات سلامت و بیماری‌ها تأثیر می‌پذیرد و به همین دلیل، نمایانگر نسبتاً خوبی از وضع کلی سلامت بدن است. در این آزمایش تعداد سلول های مختلف خونی شمارش می‌شوند.

علائم آنیزوسیتوز

•  خستگی
•  تنگی نفس
•  سرگیجه
• سردرد
•  دست و پاهای سرد
• پوست کم رنگ یا رنگ پریدگی
• درد قفسه سینه

علت آنیزوسیتوز(رنگ پریدگی) چیست؟

• کم خونی: به علت رژیم غذایی بدون آهن و ویتامین  C، مشکلات روده ،عفونت ، بارداری یا قاعدگی ، از دست دادن خون ،  بیماری‌های کلیوی ، بیماری‌های کبدی ، بیماری‌های تیروئیدی و سرطان به وجودمیاد.
• فقر آهن: به علت از دست دادن خون ، زایمان ، حاملگی ، جراحی بای پس معده به وجود میاد.
• آنمی آپلاستیک:یک بیماری نادر مغز استخوان است که وقتی بدن گلبول های قرمز را  تولید می کند ، پیشرفت می کند . عفونت ویروسی ، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی و اشعه و مصرف مواد مخدر می تواند کم خونی آپلاستیک ایجاد کند.
• کم خونی همولیتیک:زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های قرمز خون شکسته می شوند ، این می تواند به علت بیماری های خود ایمنی ، عفونت و یا به صورت ارثی به ارث برده شود.

تشخیص آنیزوسیتوز

در تفسیر بالینی آزمایش ( CBC ) مقدار (RDW(Red cell distribution width بطور نرمال زیر ۱۵% است، و هرگاه میزان آن بالا رود نشان دهنده آنیزوسیتوز  است.

اگر RDW بین ۱۸-۱۵% باشد، آنیزوسیتوز ۱ + است.
اگر RDW بین ۲۲-۱۸% باشد، آنیزوسیتوز ۲ + است.
اگر RDW بیش از ۲۲% باشد، آنیزوسیتوز ۳ + است.
 

مقاله: تفسیر آزمایش CBC 

 

 RDW معیاری برای آنیزوسیتوز است ، در واقع دامنه پراکندگی حجم گلبول های قرمز را به ما نشان می‌دهد.

این حالت در بسیاری از آنمی ها بوجود می آید.

• وقتی در جواب بیمار ( Report sheet ) هیپوکروم میکروسیتیک آنمی وجود داشته باشد، دو تشخیص افتراقی داریم :
• آنمی فقر آهن (در صورتی که RDW بالای 15% باشد)
• تالاسمی مینور(در صورتی که RDW پایین 15% باشد)
• حال اگر  MCV (میانگین حجم هموگلوبین خون ) و RDW هر دو بالا باشد یعنی اینکه :
• گلبول های قرمز ماکروسیتیک هستند(یعنی هموگلوبین فرد زیر12 بوده و دچار کم خونی است)
• اختلاف در اندازه‌ها هست.
•  چه تشخیص افتراقی مطرح می‌شود؟
• جواب: آنمی مگالوبلاستیک(شایعترین نوع کم خونی ماکروسیتیک است که عامل آن کمبود ویتامین B۱۲ یا اسید فولیک یا هردو مربوط می‌باشد)
• حال اگر MCV بالا ولی RDW طبیعی بود، یعنی اینکه:
• RBC (گلبول های قرمز)ماکروسیتیک هستند
• اختلاف در اندازه ندارند.
• چه تشخیص‌های افتراقی مطرح می‌شود؟
• Aplastic anemia( نوعی از کم خونی گفته می‌شود که در آن مغز استخوان سلول‌های جدید خونی به اندازه کافی تولید نمی‌کند)
• Anemia of liver dix(کم خونی در بیماری های مزمن کبدی)

 

در اطفال رنج نرمال به صورت زیر است :

RBC = 3.5-5

WBC = 5000-15000

Hb = 10-14

HCT = 30-42

MCV =70-85

درمان آنیزوسیتوز 

آنیزوسیتوز به علل گوناگون ایجاد می شود و برای درمان آن حتما باید علت به وجود آمدن این مشکل را دانست.اما آنیزوسیتوز اغلب به کم خونی مرتبط است و کم خونی به طور معمول ناشی از کمبود آهن و یا ویتامین می باشد .پس می توان با بالا بردن آهن خون با تغییر در رژیم غذایی این مشکل را درمان کرد.مصرف مکمل های آهن نیز یکی از راه های جبران فقر آهن خون است اما مصرف آن حتما باید زیر نظر پزشک صورت بگیرد.

مواد غذایی خون ساز شامل موارد زیر هستند:

• سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج
• برنج قهوه ای
•  حبوبات و لوبیا
• آجیل
•  گوشت و ماهی
•  تخم مرغ
• میوه خشک شده
• چغندرو هویج
• کشمش
• انار ، آلو ، زرد آلو ، موز ، پرتقال
  

همچنین بخوانید : داشتن چربی خون بالا به چه معناست؟

قند خون چیست و چگونه درمان می‌گردد؟