آزیترومایسین عوارض، موارد مصرف و دوز مصرف

 

آزیترومایسین (Azithromycin)

نام رایج :آزیترومایسین
نام تجاری:زیتروماکس(معروف ترین) ، آزیتروسین
رده بندی مصرف در حاملگی :B   
رده بندی درمانی : آنتی بیوتیک
رده بندی فارماکولوژیک : ماکرولید آزالید

 

کاربرد و موارد مصرف آزیترومایسین

این دارو آنتی بیوتیکی از گروه ماکرولیدها است و برای درمان برخی عفونت های باکتریایی مثل:

• عفونت گوش میانی (اوتیت)
• سینه پهلو
• گلودرد استرپتوکوکی
• سینه پهلو (ذات الریه یا پنومونی)
• اسهال مسافرتی
• فارنژیت
• عفونت سینوس
• برخی عفونت های پوستی

بیماری های آمیزشی مثل:

• سوزاک
• عفونت کلامیدیا

نکته: این آنتی‌بیوتیک‌ها از سد خونی- مغزی عبور نمی‌کنند و بنابراین در درمان مننژیت‌های باکتریایی جایگاهی ندارند. 

طیف اثربخشی آزیترومایسین بر میکروارگانیسم‌ها، تفاوت‌های اندکی با اریترومایسین دارد؛ از جمله، آزیترومایسین بر باکتری هموفیلوس انفلوآنزا (یکی از عوامل ذات‌الریه باکتریایی در افراد مبتلا به بیماری انسدادی مزمن ریه) موثر بوده و نیز در درمان عفونت پیشابراهی و عفونت دهانه رحم و نیز در بیماری التهابی لگن (PID) که از عوارض طولانی‌مدت عفونت‌های ذیل بوده و در اثر کلامیدیا و دیگر باکتری‌های غیرگنوکوکی ایجاد می‌گردد، به‌صورت تک‌دوز و به‌طور خوراکی یا تزریقی (درمورد PID) تجویز می‌شوند. 

آزیترومایسین خوراکی هم‌چنین در درمان تجربی عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی به‌صورت سرپایی، درمان تجربی ذات‌الریه ‌ی کسب‌ شده از اجتماع community acquired pneumonia (در همراهی با آنتی‌بیوتیک‌های دیگر مانند سفتریاکسون) در بیماران بستری و در مقابله با حملات تشدید بیماری انسدادی مزمن ریه، سینوزیت حاد، بیماری خراش گربه، بیماری لایم و عفونت‌های پوست و بافت نرم و نیز تحت ‌عنوان رژیم درمانی یا پروفیلاکسی (پیشگیری) طبی یا جراحی در مقابله با طیف گسترده‌ای از میکروارگانیسم‌های دیگر موثر شناخته شده است. قطره‌ی چشمی آزیترومایسین در درمان عفونت‌های چشمی باکتریایی با میکروارگانیسم‌های پیشتر ذکر شده به‌طور متداول تجویز می‌گردد.

 

آزیترومایسین برای درمان کرونا

آزیترومایسین با توقف رشد باکتری ها کار می کند.به طور کلی این ویروس برای درمان ویروس ها کاربرد ندارد.

برخی پزشکان ممکن است همراه با داروهای دیگر مثل هیدروکسی کلروکین ، آزیترومایسین را برای درمان علامتی کرونا تجویز کنند ولی مصرف خودسرانه ی آن برای درمان کرونا مضر است و دارای عوارض است.

 

آزیترومایسین برای درمان جوش

آکنه یا جوش صورت و بدن در واقع یک بیماری التهابی مزمن و شایع پوست است که اغلب در سنین نوجوانی بروز می کند و تا 85% نوجوانان را درگیر میکند لذا اکثر نوجوانان و جوانان درگیر جوش می باشند.

جوش زدن شکل های مختلفی مثل جوش سرسفید ، سرسیاه ، جوش قرمز ، جوش دردناک و...دارد همچنین جوش ها به دلایل مختلفی مثل وجود چربی پوست ، اختلالات هورمونی و وجود باکتری روی پوست بوجود می آیند.

پزشک با توجه به نوع پوست و درنظر گرفتن علت به وجود آمدن جوش ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.آنتی بیوتیک های موضعی قابل استفاده در درمان جوش صورت و بدن شامل کلیندامایسین ، تتراسایکلین و آزیترومایسین هستند که در غلظت های 4-1% استفاده می شوند. علاوه بر کاهش تعداد میکروب آکنه خاصیت ضد التهاب دارند.

نکته: استفاده از آنتی بیوتیک ها به تنهایی باعث بهبود جوش ها نمی شوند و گاهی اوقات موجب بهبودی موقت جوش ها می شوند.

نکته: حداکثر دوره ی مصرف از این آنتی بیوتیک 3 تا 6 ماه است.

 

آزیترومایسین برای درمان سرماخوردگی

برای درمان سرماخوردگی بهترین راه استراحت کردن و تقویت بدن با غذاهای طبیعی و مقوی است . بیشتر گلودرد ها و سرماخوردگی ها در فصول مختلف سال، نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک ندارند؛ بنابراین حتما قبل مصرف آنتی بیوتیک ها با پزشک خود مشورت کنید.

آزیترومایسین از رده داروهای آنتی بیوتیک است و یه دسته خاصی از باکتری ها را می تواند از بین ببرد. این دارو برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا ناشی از ویروس مناسب نیست.

 

آزیترومایسین برای درمان گلودرد

گلودرد معمولا نشان دهنده وجود ویروس مثل سرماخوردگی و یا وجود عفونت باکتریایی است.

گلودرد اغلب دردناک و آزار دهنده است ولی خوشبختانه اغلب گلودردها در اثر یک بیماری جزئی است و بدون درمان نیز خوب می شوند.

گلودرد های ناشی از ویروس نیاز به درمان با آنتی بیوتیک دارند ولی گلودردهای ناشی از باکتری مثل گلودرد های استرپتوکوکی ممکن است نیازمند درمان با آزیترومایسین باشند.این گلودرد ها باعث اشکال در بلع و صحبت کردن منجر می شود و لوزه اغلب با یک لایه از چرک پوشیده شده است و همراه با آبریزش بینی و سرفه نیستند.

 

عوارض دارویی آزیترومایسین

• دستگاه عصبی مرکزی(CNS):

  سرگیجه، سردرد، خواب آلودگی، خستگی، گیجی
  
  

• دستگاه گوارش(GI):

  درد شکم ، اسهال ، نفخ ، تهوع ، استفراغ ، یرقان کلستاتیک ، ملنا ، کولیت ، ازبین رفتن باکتری های فلور نرمال دستگاه گوارش 
  
  

• قلبی-عروقی(CV):

  درد قفسه سینه ، تپش قلب ، اختلالات هدایتی بطنی (مانند طولانی شدن فاصله‌ی QT در ریتم قلبی و آریتمی ناشی از آن) 
  
  

• پوستی(Derm):

  حساسیت به نور ، راش پوستی
  
  
• متفرقه:
  
  عفونت واژن ، نفریت 

اشکال دارویی موجود آزیترومایسین: 

250mg:کپسول(capsules)

250mg:قرص(tablets)

100mg/5ml , 200mg/5ml:سوسپانسیون(oral suspension)

 

دوز مصرف آزیترومایسین

• در درمان پنومونی اکتسابی ناشی از کلامیدیا ، عفونت های پوستی بدون عارضه ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس ،خط دوم درمان فارنژیت:
  
  بالغین و نوجوانان 16سال به بالا: 500mgبه صورت خوراکی تک دوز در روز اول و در ادامه250mg برای روز های دوم تا پنجم.
  
  کودکان 6 ماه به بالا:  10mg/kgخوراکی(حداکثر500mg)به صورت تک دوز در روز اول و در ادامه 5mg/kgدر روز (حداکثر250mg)برای روز های دوم تا پنجم.
  
  
• درمانCOPD:
  
  بالغین ونوجوانان16سال به بالا: ابتدا500mgخوراکی تک دوز روز اول و در ادامه 250mgخوراکی تا دوره درمان 7روزه تکمیل شود.
  
  
• درمان عفونت مجاری ادراری:
  
  بالغین و نوجوانان 16سال به بالا: 1grخوراکی تک دوز.
  
  
• درمان عفونت گوش میانی:
  
  کودکان 6ماه به بالا: 30mg/kg خوراکی به صورت تک دوز

 

موارد منع مصرف آزیترومایسین (کنترا اندیکاسیون)

در کسانی که حساسیت مفرط به آزیترومایسین و سایر ماکرولیدها دارن این دارو منع مصرف دارد.

 

تداخلات دارویی آزیترومایسین

ممکن است در مصرف هم زمان با وارفارین باعث افزایش pt و INR شود.(اثر وارفارین را زیاد میکند)

 استفاده از آزیترومایسین در هنگام مصرف نلفیناویر ، که دارویی برای درمان HIV است ، می تواند خطر ناهنجاری های کبدی و مشکلات شنوایی را افزایش دهد.

داروهایی که حاوی آلومینیوم و منیزیوم هستند مثل دیگوکسین ممکن است باعث کاهش سطح حداکثر آزیترومایسین شوند.

 

کودکان و شیردهی 

این دارو در شیردهی  باید با احتیاط مصرف شود و حتما با اطلاع پزشک باید مصرف شود. آزیترومایسین ممکن است باعث ایجاد اسهال ، استفراغ یا بثورات در بعضی از نوزادان شود.

 

مصرف آزیترومایسین در بارداری

ماکرولیدها عموماً در دوران بارداری و شیردهی مضر شناخته نشده‌اند و شواهدی حاکی از ممنوعیت مصرف به‌دلیل اثرات تراتوژنیک بر نوزاد در حال رشد در مورد آن‌ها گزارش نشده است. با این حال، استفاده از این داروها در زنان باردار و شیرده، تنها در صورتی که ضرورت و اندیکاسیون داشته باشد، قابل توجیه است.

 

مسمومیت آزیترومایسین و درمان 

درمان مسمومیت از این دارو علامتی است و آنتی دوت شناخته شده ای موجود نیست.

 

احتیاط

• بیماران بایستی از مصرف خودسرانه‌ی آزیترومایسین و دیگر داروهای گروه ماکرولید در خوددرمانی عفونت‌های تنفسی خودداری نموده و نیز به‌خصوص سابقه‌ی آلرژی و واکنش آنافیلاکسی به این کلاس دارویی یا داروهای دیگر، سابقه‌ی بروز زردی پس از مصرف دارو و تاریخچه‌ی دارویی کامل، خصوصاً از نظر دریافت وارفارین و نیز داروهای بدون نسخه‌ی مورد مصرف خود را در شرح حال ارائه شده به پزشک معالج ذکر نمایند.
  
  
• استفاده‌ی طولانی‌ مدت و بیشتر از طول دوره‌ی درمان تجویز شده، ممکن است منجر به عفونت ثانویه گردد و بنابراین، ممنوعیت دارد. شروع دارو یا قطع آن در هر زمان باید زیر نظر پزشک معالج باشد.
  
  
•  در صورت وجود هر یک از علائم زیر، بیمار بایستی پزشک را مطلع سازد:
  
  هرگونه واکنش پوستی آلرژیک، مانند راش، کهیر، خارش، قرمزی، تورم، تاول یا بلند شدن پوست به‌همراه یا بدون تب؛ خس‌خس سینه؛ احساس فشار در قفسه‌ی سینه یا در حلق؛ دشواری در نفس کشیدن، بلع یا صحبت کردن؛ خشونت نامعمول صدا؛ ورم دهان، صورت، لب‌ها، زبان یا حلق. 
  
  
• علاوه بر موارد بالا، ضربان قلب تند یا غیرطبیعی، تغییر در شنوایی یا بکلی از دست دادن آن، زنگ زدن گوش، تشنج، گیجی شدید یا حملات غش، گره‌های لنفاوی برجسته و خارش و ترشح واژن نیز از مواردی اند که بایستی در صورت بروز، سریعاً به پزشک اطلاع داده شوند. عوارض معمول گوارشی نیز در صورتی که خود به خود برطرف نگردند و یا بسیار آزاردهنده باشند، مستلزم گزارش خواهند بود.
  
  
• نحوه‌ و زمان مصرف و شرایط نگهداری دارو، بسته به فرم دارویی و برند مورد مصرف و نیز نظر پزشک متغیر است. برای کسب اطلاعات بیشتر، مطالعه‌ی بروشور دارویی و توجه به توصیه‌های پزشک و داروساز اکیداً توصیه می‌گردد. 
  
  
• افرادی که میاستنی گراویس دارند( وضعیتی که باعث ضعف عضلات می شود )ممکن است باعث بدتر شدن علائم یا مشکلات تنفسی شوند.افرادی که سابقه واکنش آلرژیک به ماکرولیدها یا کتولیدها را دارند نباید از آزیترومایسین استفاده کنند.
  
  
• اگر بیمار مبتلا به اختلال کبدی است باید تست های کبدی چک شود.
  
  
• در پنومونی شدید فرم خوراکی نباید تجویز شود.

فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک

با اثر بر روی یک جزء ریبوزومی (اندامک پروتئین‌سازی) از سلول باکتری، از پروتئین‌سازی آن جلوگیری کرده و بدین ترتیب مانع رشد باکتری و نتیجتاً بیماری‌زایی آن می‌گردد. این گروه، از دسته‌ی آنتی‌بیوتیک‌های «باکتریواستاتیک» شمرده می‌شوند؛ یعنی از رشد و تکثیر سلول میکروارگانیسم ممانعت به عمل می‌آورند؛ اما مستقیماً آن را نمی‌کُشند. (در مقابل، آنتی بیوتیک‌های «باکتریوسیدال» قرار دارند که سلول‌های باکتریایی را بکلی از بین می‌برند). این گروه علاوه بر برخورداری از اثر باکتریواستاتیک، نوعی تعدیل‌کننده‌ی سیستم دفاعی بدن و مهارکننده‌ی التهاب به شمار می‌روند و بنابراین در برخی بیماری‌های با عامل غیر باکتریایی نیز اندیکاسیون مصرف می‌یابند.