موارد مصرف و عوارض رانیتیدین - هشدار سرطان زا بودن

رانیتیدین (Ranitidine)

نام رایج : رانیتیدین
نام تجاری : زانتاک
رده بندی مصرف در حاملگی : B 
رده بندی درمانی : ضد ترشح اسید معده ، ضد زخم گوارشی
رده بندی فارماکولوژیک : آنتاگونیست گیرندهH2

کاربرد و موارد مصرف رانیتیدین

این دارو برای درمان بیماری های زیر کاربرد دارد:

• زخم معده
• زخم دئودنوم (قسمتی از روده)
• ریفلاکس گاسترو ازو فارنژیال (معده و مری)
• سوزش سر دل (رفلاکس)
• ترشح زیاد گوارشی از جمله سندرم زولینگر- الیسون ،ماستوسیتوز و…

عوارض جانبی  قرص رانیتیدین

• دستگاه عصبی مرکزی(CNS):

  سردرد ، ناخوشی ، بی خوابی ، اغتشاش شعور ، پریشانی ، توهمات در بیماران سالمند ، سرگیجه ، افزایش فشار داخل چشم
  
  

• دستگاه گوارش(GI):

  یبوست ، تهوع ، درد شکم ، اسهال ، سمیت کبد
  
  

• قلبی-عروقی(CV):

  افزایش ضربان قلب(تاکی کاردی) ، برادی کاردی(کاهش ضربان قلب) ،PVC (آریتمی قلبی)
  
  

• متفرقه:

  ناتوانی جنسی ، ژنیکوماستی ، راش ، آنافیلاکسی ، کاهش تعداد گلبول های سفید خون و پلاکت به طور یرگشت پذیر ، واکنش های حساسیت مفرط ،نشانه های عفونت ، کبودی و خون ریزی بی دلیل

اشکال دارویی موجود رانیتیدین

150mg: قرص (tablets)
50mg/2cc: تزریقی (injection)

چقدر رانیتیدین مصرف کنیم! دوز مصرف

برای درمان زخم دئودنوم،زخم معده،ریفلاکس گاستروازوفاژیال:

بالغین: 150mgخوراکی دوبار در روز یا  300mg قبل از خواب یا 500mg وریدی هر6-8ساعت

برای درمان نگهدارنده زخم دئودنوم:

بالغین: 150mgخوراکی قبل از خواب

برای درمان ترشح زیاد گوارشی(سندرم زولینگر-الیسون ،ماستوسیتوز ، ازدیاد ترشح بعد از جراحی):

بالغین: 150mgخوراکی دوبار در روز. حداکثرمصرف روزانه 6/3گرم در روز یا 50mg به صورت تزریقی هر 6-8ساعت

تداخلات دارویی رانیتیدین

آنتی اسیدها (مثل آلومینیوم ام جی) جذب این دارو را کاهش می دهد.

ممکن است جذب کتوکونازول و ایتراکونازول را کاهش دهد.

برخی داروها نیز برای هضم کامل نیازمند اسید معده هستند و چون رانیتیدین باعث کاهش اسید معده می شود پس با آن ها تداخل دارد مثل:

• پازوپانیب
• آتازاناویر، دلاویردین و داساتینیب

کودکان و شیردهی

بی خطر بودن یا مضر بودن این دارو در مادران شیرده و کودکان زیر 12سال اثبات نشده است.

مصرف رانیتیدین در بارداری

این دارو در رده بندی B قرار دارد که به این معناست آزمایشات لازم روی حیوانات باردار صورت گرفته است و نتایج حاکی از بی خطر بودن این دارو است اما تحقیقات کافی روی مادران باردار صورت نگرفته و اطلاعات کافی در دسترس نیست.

بهترین جایگزین رانیتیدین چیست؟

فاموتیدین از خانواده رانیتیدین است و قدرت اثر 5برابری در کاهش اسید معده دارد و عوارض جانبی کمتر ! برخلاف رانیتیدین که باید روزی 2 بار مصرف میشد تا اثر کافی را در درمان بیماری های ذکر شده بگذارد این دارو را کافیست 1بار در روز مصرف کنید تا نتیجه مطلوب حاصل شود.

موارد احتیاط مصرف رانیتیدین

• مصرف همزمان با غذا جذب رانیتیدین را کاهش می دهد.
• آنتی اسید ها 2ساعت قبل یا بعد از مصرف از رانیتیدین باید مصرف گردند.
• قرص های رانیتیدین در ظرف مقاوم به نور و سربسته و در دمای 15-30 درجه سانتی گراد باید نگهداری شوند.
• احتمال مسمومیت ناشی از دفع نشدن این دارو در سالمندان یا بیماران دچار اختلال کبد یا کلیه بیشتر است.
• در صورت مشاهده علائم اولیه یرقان مثل ادرار تیره ، خارش ، پوست زرد حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
• مصرف رانیتیدین در طولانی مدت باعث کمبود ویتامین B12 می شود.
• در اکثر بیماران زخم طی 4 هفته التیام می یابد و در صورتی ک طر4هفته درمان نشود حداکثر تا 8 هفته درمان ادامه می یابد.
• حتی اگر تسکین علامتی توسط رانیتیدین صورت گرفت نباید آن را به عنوان بهبود کامل زخم تلقی کرد.
• استعمال سیگار اثربخشی رانیتیدین را کم میکند و به طور معکوس بر روی التیام زخم اثر میگذارد و کنار گذاشتن سیگار می تواند در پیشگیری یا بدتر شدن زخم کمک کند.
• در مورد سوابق پزشکی خود مخصوصاْ اختلالات خونریزی خاص (پورفیری)، مشکلات سیستم ایمنی، مشکلات کلیوی، مشکلات کبدی، بیماری‌های ریوی (مانند آسم، بیماری مزمن انسداد ریوی COPD) و دیگر مشکلات معده (مانند تومورها) حتما با پزشک مشورت کنید.
• بیمارانی که به سایمتیدین عدم تحمل نشان می‌دهند، ممکن است این دارو را نیز تحمل نکنند.

فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک

این دارو عملکرد هیستامین در گیرنده های H2 سلول های پاریتال معده را مهار می کند و ترشح پایه و شبانه اسید معده را مهار می کند.جذب این دارو از مجرای گوارش کامل نیست و فقط نصف دوز به گردش خون سیستمیک می رسد.این دارو در کبد متابولیزه می شود و از راه ادرار و مدفوع دفع می شود.مدت اثر این دارو به صورت قرص 13ساعت است و اوج اثر آن1-3ساعت است.

ممنوعیت رانیتیدین! آیا رانیتیدین سرطان زاست؟

در تاریخ 1 آوریل 2020 سازمان غذا و دارو آمریکا مصرف تمام اشکال دارویی رانیتیدین را به علت سرطان‌زا بودن ممنوع اعلام کرد.سازمان غذا و داروی ایران نیز در اطلاعیه‌ای دستور جمع‌آوری و حذف تمامی فرآورده‌‌های رانیتیدین بازار دارویی کشور را از تاریخ 24 فروردین صادر کرد.این جمع آوری به علت وجود نوعی از ناخالصی نیتروزآمینی به‌نام NDMA در فراورده های رانیتیدین بود.

نکته قابل توجه آن است که انواع نیتروز آمین‌ها که در بسیاری از گونه‌های حیوانات و انسان به عنوان عامل سرطان زا شناخته شده‌اند، در بسیاری از گوشت‌های فرآوری شده مثل ماهی دودی، گوشت‌های نمک سود، گوشت‌های گریل شده، سوسیس، کالباس و سایر مواد غذایی فرآوری شده به میزان کم وجود دارند.