یک زوج درمانگر خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟

این که چگونه برخی از زوج‌ها تصمیم می‌گیرند بدون مشورت با زوج درمانگر به ازدواج خود پایان دهند، ما را متعجب می‌کند. تصمیم برای جدا شدن از همسر خود می‌تواند مهم‌ترین تصمیم زندگی‌تان باشد و احتمالاً همین طور است. با این حال تعداد بسیار کمی از زوج‌ها پیش از طلاق گرفتن به زوج درمانی یا مشاور ازدواج مراجعه می‌کنند. علت این موضوع را نمی‌توان دقیقاً مشخص کرد ولی به نظر می‌رسد بسیاری از زوج‌ها به زوج درمانی اعتقاد ندارند یا فکر می‌کنند زوج درمانگر خوب وجود ندارد.

زوج درمانگر خوب وجود دارد

بگذارید همین ابتدا به شما بگویم که مراجعه به یک زوج درمانگر تضمینی بر بهبود رابطه‌ی شما و همسرتان نیست. در واقع بسیاری از کسانی که ادعا می‌کنند مشاور ازدواج هستند و زوج درمانی انجام می‌دهند، نه تنها به شما کمکی نمی‌کنند، بلکه باعث بدتر شدن اوضاع نیز می‌شوند. بسیاری از مشاور‌ها نیت خیری دارند ولی اصلاً قابلیت، توانایی و دانش زوج درمانی را ندارند. برای همین تصمیم گرفتیم ویژگی‌های یک زوج درمانگر خوب را برای شما در قالب یک مقاله توضیح بدهیم.

زوج درمانی فقط برای طلاق نیست

این مقاله را با طلاق شروع کردیم، ولی زوج درمانی فقط برای زوج‌هایی نیست که می‌خواهند طلاق بگیرند. از پیش از ازدواج تا (خدایی نکرده) پایان ازدواج، می‌توانید برای بهبود، ترمیم و ارتقای کیفیت زندگی مشترک خود در هر زمینه‌ای (از ناسازگاری‌های معمولی گرفته تا بهبود مشکلات جنسی) به مشاور ازدواج یا زوج درمانگران مراجعه کنید.

راهنمای انتخاب زوج درمانگر خوب

در ادامه می‌خواهیم مواردی را به شما معرفی کنیم که شما را در انتخاب یک زوج درمانگر خوب یاری می‌دهند. ممکن است فرآیند پیدا کردن زوج درمانگر حرفه‌ای کمی دشوار باشد ولی اگر فرد مناسب را پیدا کنید، ارزش دردسرهایش را خواهد داشت. 

مدرک تحصیلی یا آموزش تخصصی

حتماً مطمئن شوید که درمانگر شما آموزش‌های تخصصی در زمینه‌ی زوج درمانی دریافت کرده باشد و تجربه‌ی کافی در این امر داشته باشد. خیلی اوقات روانشناس‌ها یا مشاورها می‌گویند که ما زوج درمانی انجام می‌دهیم و فکر می‌کنند حضور دو نفر در اتاق مشاوره به معنی زوج درمانی است. نه اینطور نیست. 

مشاوره ازدواج و زوج درمانی به مهارت‌های کاملاً متفاوتی در مقایسه با مشاوره یا روان درمانی انفرادی نیاز دارد. فرد درمانگرها به درمانجویان خود کمک می‌کنند که احساسات خود را بهتر درک و پردازش کنند و برای رسیدن به اهداف شخصی‌شان، به آن‌ها یاری می‌رسانند. پراستفاده‌ترین جمله‌ی فرد درمانگرها این جمله است:«چه حسی راجع به این مسئله داری؟».

در سوی مقابل، زوج درمانگرها قرار دارند. آن‌ها به درمانجویان برای حل اختلافاتی کمک می‌کنند که ممکن است به طور طبیعی برای دو نفر که زیر یک سقف زندگی می‌کنند، پیش بیاید. یک زوج درمانگر خوب به خوبی با اختلاف‌های شایع آشناست و می‌داند پایه‌های ازدواج موفق چیست.

یک درمانگر ممکن است در مشاوره‌ی انفرادی بسیار خبره باشد ولی هیچ چیز از زوج درمانی نداند و هیچ جوره نتواند به زوج‌ها کمک کند. خواهشاً خجالت نکشید! از درمانگر خود بپرسید که چه تحصیلاتی داشته، چه دوره‌هایی را گذرانده است و چقدر در زمینه‌ی زوج درمانی تجربه دارد. یک زوج درمانگر خوب، با آرامش و روی خوش رزومه‌ی خود را به شما می‌گوید.

زوج درمانی را متخصصان زیادی ارائه می‌دهند؛ مثل روانشناس‌ها، مشاوران خانواده، روانپزشکان و سایر کارشناسان سلامت روان. برخی از افراد دوره‌های کوتاه مدت زوج درمانی را دیده‌اند و خود را با عنوان مشاور ازدواج، پژوهشگر ازدواج و ... معرفی می‌کنند. بهتر است به سراغ مشاوری بروید که مدرک تحصیلی مرتبط (روانشناسی، مشاوره یا روانپزشکی) دارد و در حوزه‌ی زوج درمانی، دوره‌هایی را گذرانده است.

ببینید نگاه درمانگر به طلاق چگونه است

این که از مشاور خود بپرسید راجع به طلاق چه فکری می‌کند، ممکن است عجیب به نظر برسد ولی اتفاقاً دانستن این مسئله بسیار مهم است. برخی از زوج درمانگران زمانی که اوضاع به هم می‌ریزد و سخت می‌شود، درمانجویان خود را به طلاق گرفتن و جدایی ترغیب می‌کنند. حالا علت می‌تواند این باشد که زوج درمانگر توان کمک کردن به شما را ندارد یا باورهای شخصی او باعث شده که چنین حرفی بزند. 

مثلاً ممکن است مشکل شما و همسرتان پنهان‌کاری مالی باشد و نظر شخصی مشاور این باشد که با همسری که پولش را پنهان می‌کند، نمی‌توان زندگی کرد! نباید دید درمانگر به مسائل این گونه باشد. 

زوج درمانگر خوب بی‌طرفانه به مسائل نگاه می‌کند و معمولاً آخرین کسی است که با طلاق موافقت می‌کند. به هر حال وقتی شما و همسرتان تصمیم به شرکت در جلسات زوج درمانی گرفته‌اید، یعنی می‌خواهید به مشکلات خود را برطرف و از طلاق دوری کنید. 

 باید در حضور زوج درمانگر خود راحت باشید

باید احساس کنید که درمانگر به شما احترام می‌گذارد و در حضور او احساس راحتی دارید. باید احساس کنید که مشاور شما می‌تواند احساسات و طرز فکر شما نسبت به مسائل مختلف را درک کند. 

اگر مشاور مدام طرف شما یا همسرتان را می‌گیرد، اصلاً نشانه‌ی خوبی نیست. هیچ کدام از شما نباید احساس کند که طرف دیگر و زوج درمانگر علیه‌ش متحد شده‌اند. 

اگر درمانگر به شما پیشنهادی داد که برایتان جالب نیست (مثلاً اگر گفت زمانی را برای تصمیم گیری در مورد سرنوشت ازدواج خود مشخص کنید)، به او بگویید. اعلام کنید که پیشنهاد جالبی نیست و شما با آن راحت نیستید. یک زوج درمانگر خوب با افتخار بازخورد شما را می‌پذیرد و اگر نپذیرفت، او را ترک کنید.

ارزش‌ها و نگاه خود درمانگر مهم است

زوج درمانگر هم مثل همه ما ارزش‌ها و باورهایی دارد. ارزش‌ها و اعتقادات مشاور می‌تواند برای زوج درمانی شما مفید، بی‌اثر یا مضر باشد. کمی قبل‌تر مثالی در مورد نظر مشاور نسبت به پنهان کاری مالی مطرح کردیم. این مثال نمونه‌ای از ورود مضر ارزش‌ها و باورهای مشاور به زوج درمانی است.

پس مهم است که ببینید ارزش گذاری مشاور شما به چه شکل است و آیا با وضعیت و ارزش‌های شما سازگاری دارد یا خیر.

• اگر مشاور اصرار دارد که فقط یک راه برای ازدواج موفق وجود دارد، بهتر است به سراغ زوج درمانگر دیگری بروید.
  
  
• قبل از این مشکلات خود را برای مشاور شرح بدهید، از وی بپرسید که با چه درمانجویانی بیشتر سروکار دارد. می‌توانید پیش از مراجعه نیز در مورد این موضوع تحقیق کنید.
  
  
•  بعد از این که در مورد خودتان، همسرتان و مشکلی که بین شما پیش آمده صحبت کردید، از مشاور بپرسید که جلسات اول به چه شکل پیش خواهند رفت. ببینید که برنامه‌ی او چیست و آیا از این برنامه راضی هستید یا خیر.

هیچکس از آینده خبر ندارد، حتی زوج درمانگر!

بعضی فکر می‌کنند که یک زوج درمانگر خوب بعد از چند جلسه مشاوره، می‌تواند به آن‌ها بگوید که کار کردن روی ازدواجشان جواب می‌دهد یا نه، جدا شوند بهتر است. البته که درمانگران نمی‌توانند چنین اظهار نظری بکنند؛ چون هرچقدر هم که ارزیابی دقیقی انجام دهند، بازهم نمی‌توانند راجع به آینده با قطعیت نظر بدهد. 

مثلاً اگر بگوید:«به نظر می‌رسد که شما دو نفر با هم ناسازگار هستید» یا «چگونه می‌توانی با چنین فردی کنار بیای؟» یا «وقتش رسیده که زندگیت را به سمت دیگری ببری» به این معنی است که مشاور شما دارد ارزش‌های خود را برای شما لحاظ می‌کند. این کار هم نادرست است و هم از اخلاق حرفه‌ای به دور است.

زوج درمانگر خوب از رویکردهای علمی استفاده می‌کند

زوج درمانی مثل سایر گونه‌های مشاوره، روشی علمی برای حل مشکلات شخصی و بین فردی است. برای همین بهتر است برای این کار از رویکردها و تکنیک‌های علمی استفاده شود. خیلی ساده می‌توانید از مشاور خود سوال کنید که از چه روشی برای زوج درمانی استفاده می‌کند و از او بخواهد که راجع به رویکرد خود توضیح بدهد. دو مورد از علمی‌ترین رویکردها در مشاوره ازدواج و زوج درمانی شامل زوج درمانی هیجان مدار (یا هیجان محور) و روش گاتمن است:

• زوج درمانی هیجان محور مبتنی بر نظریه‌ی دلبستگی بوده و معقتد است که اختلال در دلبستگی، پایه و اساس آشفتگی در روابط زوج‌ها است. ترمیم شکاف‌های اعتمادی، بهبود صمیمیت عاطفی و بازسازی پیوندهای عاطفی و عاشقانه از جمله اتفاقاتی است که در زوج درمانی هیجان مدار رخ می‌دهد.
  
  
• روش گاتمن تلاش می‌کند که از طریق تغییر در رفتار هر یک از طرفین، ازدواج را بازسازی کند. این روش بر مهارت‌های برقرار ارتباط، مهارت‌های حل اختلاف، تقویت دوستی در ازدواج و افزایش توجه طرفین به یکدیگر تاکید می‌کند.

حرف آخر

بهترین راه برای پیدا کردن یک زوج درمانگر خوب این است که ببینید دیگران در مورد او چه می‌گویند. از دوستان و آشنایان پرس و جو کنید و نظراتی که در مورد مشاور در سایت‌های مختلف نوشته شده را مطالعه کنید. بازخورد درمانجویان اطلاعات بسیار خوبی به شما می‌دهد.