قرص اورلپت (والپروات سدیم) ؛ عوارض + موارد مصرف + هشدارها

والپروات سدیم یا اورلپت (Valproate Sodium / Orlept) از دسته داروهای موثر بر سیستم اعصاب مرکزی می باشد.

این دارو یکی از موثرترین داروها در کنترل حملات تشنجی صرع می باشد. البته جدای از آن در موارد دیگری مثل پیشگیری از میگرن، افسردگی و ... نیز مورداستفاده قرار می گیرد.

در این مقاله از داکتاپ، قصد داریم به طور کامل با قرص اورلپت یا والپروات سدیم، عوارض و همچنین موارد مصرف آن، به طور کامل آشنا شویم.

با ما همراه باشید.

قرص اورلپت یا والپروات سدیم چیست؟

در ابتدا لازم است اطلاعاتی کلی درباره قرص اورلپت بدهیم :

• نام رایج : والپروات
• نام تجاری : Depacon ، اپی وال
• رده بندی مصرف در حاملگی : D
• رده بندی درمانی : ضد تشنج
• رده بندی فارماکولوژیک : مشتق اسید کربوکسیلیک

کاربرد و موارد مصرف والپروات

قرص اورلپت یا سديم والپروات یکی از مهم ترین و موثرترین داروها برای کنترل حملات تشنجی بیماری صرع در همه سنین است.

البته علاوه بر آن، در موارد زیر نیز این دارو کاربرد درمانی دارد:

• اختلالات دو قطبی
• پیشگیری از میگرن
• درمان درد های عصبی
• اختلالات شخصیتی
• بیماری های اعصاب و روان مثل افسردگی
• درد های عصبی ناشی از دیابت
• درمان مانیا

عوارض جانبی مصرف والپروات سدیم

والپروات سدیم یا قرص اورلپت، همانند هر داروی دیگری ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند.

از عوارض اورلپت می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1) عوارض دستگاه عصبی مرکزی (CNS)

عوارض اورلپت بر روی دستگاه عصبی، عبارتند از :

• ضعف
• فراموشی
• گیجی
• بی خوابی
• خواب آلودگی
• آتاکسی (ناهماهنگی یا بی نظمی حرکات عضلات)
• عدم تعادل و رعشه

2) عوارض دستگاه گوارش (GI)

عوارض اورلپت بر روی دستگاه گوارش عبارتند از :

• درد شکمی
• افزایش یا کاهش وزن
• بی اشتهایی
• یبوست
• اسهال

3) عوارض قلبی عروقی (CV)

از عوارض قلبی-عروقی والپروات سدیم نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• درد قفسه سینه
• ادم
• کاهش فشار خون
• افزایش ضربان قلب

4) عوارض گوش و حلق و بینی و چشم (EENT):

سدیم والپروات همچنین عوارضی بر روی گوش و حلق و بینی و چشم ها نیز دارد :

• تاری دید
• دوبینی
• نیستاگموس (حرکات چشم تکراری و غیرارادی)
• رینیت (التهاب مخاط بینی)
• فارنژیت (التهاب گلو)
• وزوز گوش

5) عوارض تنفسی (Resp):

عوارض تنفسی نیز از دیگر عوارض قرص اورلپت می باشد :

• برونشیت (التهاب نایژه ها)
• تنگی نفس

6) عوارض پوستی (Derm):

قرص والپروات سدیم در مواردی عوارض پوستی نیز به همراه دارد :

• آلوپسی (ریزش سکه ای مو)
• اریتم مولتی فرم

7) سایر عوارض :

سایر عوارض جانبی که قرص اورلپت می تواند منجر به آن شود، عبارتند از :

• سمیت کبدی
• خونریزی
• سرکوب مغز استخوان
• پتشی (لکه های خونریزی زیر پوست)
• افزایش غلظت آمونیاک خون
• کاهش پلاکتهای خون
• کاهش گلبول‌های سفید
• نامنظم شدن قاعدگی
• ژنیکوماستی (بزرگ شدن سینه در مردان)

* توجه کنید که این دارو جز دسته داروهای موثر بر سیستم عصبی می باشد. بنابراین حتما لازم که با مشورت پزشک متخصص نسبت به مصرف این دارو اقدام کنید.
همین حالا، از هر کجا که هستید، برای مشاوره آنلاین با بهترین پزشک متخصص مغز و اعصاب، کلیک کنید.

میزان و طریقه مصرف اورلپت

معمولا مصرف داروی اورلپت به شکل زیر می باشد، اما همچنان توصیه می کنیم قبل از مصرف، با پزشک متخصص مشورت کنید :

• برای پیشگیری از میگرن:
  شروع با 250mg خوراکی در روز، با قرص های آهسته رهش، در دوزهای منقسم (بالغین)
• برای درمان مانیا: 
  شروع با 750mg خوراکی در روز، با قرص های آهسته رهش، در دوزهای منقسم (بالغین)
• در درمان تشنج های میکس: 
  شروع با 15mg/kg خوراکی در روز، سپس با فواصل یک هفته ای 5mg/kg-10mg/kg در روز به آن افزوده شود، تا حداکثر 60mg/kg. (بالغین و کودکان)
  * در کودکان کوچکتر از 10 سال، فرم آهسته رهش مصرف شود.
• برای درمان صرع پارشیال پیچیده:
  ابتدا 10mg-20mgبه ازای هر کیلوگرم وزن بدن، خوراکی با قرص های پیوسته رهش یا وریدی روزانه.
  بسته به پاسخ بیمار هر هفته 5mg-10mg به ازای هر کیلوگرم وزن بدن افزایش می یابد و دوز نگهدارنده روزانه 10mg-60mg به ازای هرکیلوگرم وزن بدن می باشد.
  حداکثر دوز مجاز روزانه 60mg به ازای هرکیلوگرم وزن بدن می باشد.(بالغین و کودکان بالای 10 سال)
  
  
• برای درمان صرع غایب ساده و پیچیده:
  ابتدا 15mg به ازای هر کیلوگرم وزن بدن خوراکی یا وریدی روزانه.
  بسته به پاسخ بیمار هر هفته 5mg-10mg میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن افزایش می یابد و دوز نگهدارنده روزانه 10mg-60mg به ازای هر کیلوگرم وزن بدن می باشد.
  حداکثر دوز مجاز روزانه 60mg به ازای هرکیلوگرم وزن بدن می باشد. (بالغین و کودکان بالای 10 سال)

موارد منع مصرف والپروات سدیم (کنترا اندیکاسیون)

سدیم والپروات یا قرص اورلپت، می تواند کشنده باشد! بنابراین حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.

همچنین افرادی که جز گزینه های زیر می باشند، از مصرف والپروات سدیم باید خودداری کنند (مگر با نظر پزشک) :

• در صورت داشتن حساسیت مفرط به دارو
• داشتن اختلالات چرخه اوره
• بیماران مبتلا به اختلالات میتوکندریال
• پورفیریا Porphyria

* دقت داشته باشید که این دارو برای کسانی که سابقه بیماری های کبدی و حساسیت های مربوط به آن را دارند، می تواند بسیار خطرناک باشد.
به همین منظور ممکن است شما به مشاوره با پزشک متخصص و یا آزمایش نیاز داشته باشید تا عملکرد کبد شما چک شود. (در همین راستا توصیه می شود مقاله «کبد چرب چیست» را نیز مطالعه کنید)

تداخلات دارویی والپروات

داروهای مختلف ممکن است با یکدیگر تداخلاتی داشته باشند. در مورد والپروات سدیم، تداخلات دارویی که ایجاد می کند عبارتند از :

1) والپروات غلظت دارویی دارو های زیر را زیاد می کند:

• فنوباربیتال
• فنی توئین
• پریمیدون
• اتوسوکسیمید

2) داروهاي ضد افسردگی و ضد جنون با کاهش آستانه تشنج، با اثر ضد تشنجي اين دارو مقابله می‌کنند.

3) سايمتيدين با مهار آنزيمهاي كبدي، غلظت پلاسمايي والپروات را افزايش مي ‌دهد.

4) كلروكين با اثر ضد تشنجي اين دارو مقابله می‌کند.

5) تجويز همزمان داروهاي ضد صرع، موجب افزايش سميت دارو می‌ گردد؛ بدون اين كه اثرات درمانی آن افزايش يابد.

6) مصرف والپروات با دیازپام باعث مهار متابولیزم دیازپام می شود.

7) در مصرف با کاربامازپین ممکن است سطوح کارمازپین کاهش و سطوح متابولیتهای آن افزایش یابد.

8) مصرف همزمان آسپرین با والپروات باعث کاهش اتصال پروتئینی و مهار متابولیسم والپروات و در نتیجه افزایش غلظت خونی آن می شود.

اثرات درمان سديم والپروات در پيشگيري از سردردهاي ميگرني كودكان

اين مطالعه تجربي به مدت 15 ماه و متشکل از 48 بيمار (23 دختر و 25 پسر) در گروه سني 12-7 سال (متوسط 9.8) در مركز پزشكي كودكان  صورت گرفت. که پس از يك دوره چهار هفته اي بدون دريافت دارو  به مدت 8 هفته تحت درمان با سديم والپروات قرار گرفتند. 
اين مطالعه پاسخ به درمان را بر روي دو شاخص فركانس و شدت حملات ميگرني مورد بررسي قرار داد. بر اين اساس 60 درصد بيماراني كه با سديم والپروات درمان شده بودند پنجاه درصد يا بيشتر كاهش در فركانس حملات سردرد نشان دادند، در عين حال 31 درصد بيماران تحت درمان با سديم والپروات حداقل يك درجه بهبود در ميزان محدوديت عملكرد نشان دادند. تست آناليز آماري مك نمار در هيچ يك از دو شاخص فركانس حملات (k2=2.4) و شدت حملات (k2=3.36) تفاوت قابل ملاحظه اي را در گروههاي درماني نشان نداد. در خلال مطالعه نيز عارضه جانبي جدي كه منجر به قطع درمان شود مشاهده نگرديد.
سديم والپروات دارويي مطمئن با پاسخ مناسب است كه مي تواند در پيشگيري از حملات سردرد در کودکان مبتلا به ميگرن مورد استفاده قرار گيرد.

 

مصرف والپروات در بارداری

به خاطر احتمال کاهش IQ و اختلالات مادرزادی شدید (مانند نقایص کانال عصبی) که ممکن است خیلی سریع ایجاد شوند, دارو نباید در زنانی که قصد باردار شدن دارند استفاده شود.

مهم: در بارداری نیز این دارو در گروه D قرار دارد که به این معناست برای جنین انسان خطرناک است و فقط در صورتی که پزشک منافع این دارو را ارجح تر بداند از این دارو می توان استفاده کرد.

 

مسمومیت با والپروات و درمان

علائم مسمومیت با این دارو شامل بلوک قلبی ، خواب آلودگی و کما است.درمان مسمومیت ناشی از این دارو حمایتی است.نالوکسان ضعف سیستم اعصاب مرکزی را برطرف می کند ولی می تواند اثرات ضد تشنجی این دارو را نیز کاهش دهد.

احتیاط

• قبل از شروع درمان و در طول 6 ماه اول درمان با اين دارو، بايد عملكرد كبد تحت نظر باشد.
  
  
• در صورت وجود نارسايي شديد كليه ، لوپوس اريتماتوز سيستميك يا پورفيري با احتياط فراوان مصرف شود.
  
  
• اختلال عملکرد کبد (از جمله نارسايي كبدي كشنده) با مصرف اين دارو ممكن است در كودكان كمتر از 3 سال، افرادي كه اختلالات متابوليك يا دژنراتيو دارند، در حالت اختلال ارگانيك مغزي يا تشنجات شديد همراه با عقب‎ ماندگي ذهني، ‌بروز كند.
  
  
• در صورت بروز درد حاد شكمي كه ممكن است نشانه پانكراتيت باشد، بايد مراقبت هاي لازم انجام شود.
  
  
• در صورت بارداري يا شيردهي،سابقه ي مشكلات كبدي و كليوي،خوني و در صورتي كه مبتلا به بيماري لوپوس مي باشيد حتما پيش از شروع مصرف اين دارو پزشك خود را مطلع سازيد.
  
  
• سديم والپروات توسط شركت هاي مختلف و با نام هاي تجاري متفاوت توليد ميشود و بايد بدانيد كه مقدار و نوع دارو در اين محصولات مي تواند متفاوت باشد.از اين رو اگر اين دارو توسط پزشك با نام تجاري خاصي براي شما تجويز شده است و به هر دليلي موفق به تهيه ي آن نشديد حتما با پزشك خود در مورد تغيير دارو و جايگزيني داروي مناسب صحبت كنيد و بدون مشورت پزشك از تغيير برند داروي خود خودداري كنيد.در برخي موارد با تعويض دارو نياز به تغيير مقدار مصرف دارو نيز مي باشد.
  
  
•  از قطع ناگهانی یا تغییر دوز دارو خودداری نمایید.
  
  
• از مصرف الکل در طول مصرف این دارو خودداری کنید.
  
  
• از شکستن قرص ها به علت تحریک مخاطی خودداری نمایید و در صورت بروز تحریک گوارشی این دارو با غذا مصرف شود ولی نه با نوشابه های گازدار.
  
  
• در صورت بروز علائمی از اختلالات کبدی مانند کاهش اشتها, درد قسمت های بالایی معده (ممکن است به پشت نیز تیر بکشد) تهوع ، استفراغ ، ادرار تیره ، مدفوع کم رنگ ، تورم صورت یا زردی پوست با پزشک مشورت شود.

 فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک(اثر و مدت اثر والپروات بر بدن)

این دارو احتمالا با افزایش سطح GABA در مغز عمل می کند.به طور کامل جذب می شود و انتشار سریعی بر بدن دارد.توسط کبد متابولیزه می شود و از ادرار دفع می شود؛مقداری از آن از طریق مدفوع و تنفس دفع می شود.

 شروع اثر و مدت اثر دارو ناشناخته است ولی اوج اثر این دارو 4-1 ساعت است.