موارد مصرف و عوارض مترونیدازول - هشدارها

مترونیدازول(Metronidazole)

نام رایج : مترونیدازول

نام تجاری : متروماکس ، فلاژیل ، فیلمت

رده بندی در حاملگی : B

رده بندی درمانی : ضد باکتری ، آمیب کش ، ضد پروتوزوآ

رده بندی فارماکولوژیک : نیتروایمیدازول

کاربرد و موارد مصرف

این دارو تنها روی رشد عفونت های باکتریایی و انگلی تاثیر می گذارد و برای درمان عفونت های ویروسی مثل سرماخوردگی و آنفولانزا استفاده نمی شود. این دارو ممکن است همراه داروهای دیگر برای زخم های معده و روده ی ناشی از هلیکوباکترپیلوری استفاده شود.مترونیدازول برای طیف وسیعی از عفونت ها نظیر عفونت های دستگاه گوارش،پوست،دستگاه تولیدمثل و... به کار می رود. به طور اختصاصی تر می توان گفت این دارو برای بیماری ژیاردیازیس، آبسه آمیبی کبد، آمیبیاز روده ای، تریکومونیازیس، عفونت های باکتریایی ناشی از میکروارگانیزم های غیرهوازی، بیماری التهابی لگن(در بیماران غیر بستری)،آمیبیاز ناشی از دی انتاموبا فراژیلیس، عفونت با انتاموبا پولکی، بیماری کرون فعال و پروفیلاکسی در قربانیان تجاوز جنسی تجویز می شود.

عوارض جانبی

دستگاه عصبی مرکزی(CNS):
افسردگی،گیجی،تب،سردرد،عدم تحمل،بی خوابی،آتاکسی،کنفوزیون،تحریک پذیری،نوروپاتی محیطی،تشنج،سنکوپ،سرگیجه،ضعف

دستگاه گوارش(GI):
کرامپ شکمی،یبوست،بی اشتهایی،اسهال،خشکی دهان،درد اپی گاستر،طعم فلزی،تهوع،استفراغ،پروکتیت،استوماتیت

قلبی عروقی(CV):
تغییراتEKG(صاف شدن موجT)،ادم

دستگاه تناسلی(Gu):
تیرگی ادرار،خشکی واژن و ولوا،آمیزش دردناک،سیستیت،پرادراری

خونی(Hem):
نوتروپنی،لکوپنی موقت

پوست(Derm):
راش

اشکال دارویی موجود

قرص(Tablets):250mg

تزریقی(injection): mL100/mg5

سوسپانسیون(suspension):125mg/5ml

موضعی یا ژل واژینال( Topical or vaginal Gel):0.75%

قرص واژینال یاشیاف(vaginal tabletes or suppositories):500mg

میزان مصرف مترونیدازول(دوز مصرفی)

در درمان آبسه آمیبی کبد:
بالغین: 500mg-700mg خوراکی سه بار در روز برای5-10 روز یا2/4g خوراکی در روز برای 1-2 روز یا500mg وریدی هر6 ساعت برای10روز.

دردرمان عفونت های باکتریایی ناشی از میکروارگانیزم های غیرهوازی:
بالغین:15mg/kgوریدی طی1ساعت

در درمان بیماری التهابی لگن:
بالغین:500mg وریدی هر12ساعت همراه با افلوکساسین یا سیپروفلوکساسین وریدی و اکسی مایکلین وریدی یا خوراکی

درمان هلیکوباکتر پیلوری مرتبط با زخم گوارشی:
بالغین:250mg-500mg خوراکی سه تا چهار بار در روز و طول درمان آن 7تا14روز

تداخلات دارویی

در مصرف با باربیتوراتها، فنی توئین ممکن است از اثربخشی مترونیدازول کاسته شود.در مصرف با دی سولفیرام امکان بروز سایکوز و کنفوزیون وجود دارد.در مصرف با لیتیوم ممکن است سطح لیتیوم افزایش یابد.سایمتیدین نباید با مترونیدازول مصرف شود زیرا ممکن است باعث افزایش سطح مترونیدازول در بدن و افزایش عوارض جانبی شود.

مسمومیت و درمان

مصرف بیش از حد می تواند موجب تهوع،استفراغ،نوروپاتی محیطی و...شود.آنتی دوت شناخته شده ای برای این دارو وجود ندارد. درمان مسمومیت با این دارو عبارت است از تخلیه معده با لاواژ در صورتی که با استفراغ خارج نشود، تجویز زغال فعال و مسهل و کنترل تشنج با دیازپام یا فنی توئین.

احتیاط

• مترونیدازول تزریقی فقط باید به صورت انفوزیون آهسته وریدی مصرف شود؛ که در این صورت انفوزیون محلول‌ها یا سرم‌های دیگر باید قطع شود.
•  شستن دست ها قبل و بعد از استعمال واژینال دارو توصیه می‌شود. همچنین رعایت اصول بهداشتی برای جلوگیری از بروز مجدد عفونت ضروری است.
•  در افراد با سابقه دیسکرازی خونی یا الکلیسم،بیماری کبدی،بیماری های CNS،باید در مصرف این دارو احتیاط شود.
•  در صورت بروز حساسیت یا تحریک، مصرف دارو باید قطع شود.
• در صورت بروز سرگیجه یا منگی با مصرف این دارو باید احتیاط نمود.
•  در صورت وجود بیماری مزمن میگرن به هیچ عنوان مصرف نگردد.
•  پس از مصرف قرص مترونیدازول تا 2 ساعت از رانندگی و سایر فعالیت هایی که به تمرکز و هوشیاری نیازمند است خودداری شود.
• مصرف این دارو ممکن است باعث تغییر رنگ ادرار به قرمزی یا آجری شود.
•  شیردهی در مدت مصرف دارو متوقف شود زیرا ممکن است دفع دارو در نوزادان آهسته تر صورت بگیرد. 
•  در صورتی که دارو برای عفونت شما تجویز شده است طی درمان با این دارو از تماس جنسی با همسر خود پرهیز نموده و یا حتما از کاندوم استفاده نمایید. ممکن است همزمان همسرتان هم نیاز به دارو درمانی داشته باشد.
• از مصرف الکل در مدت درمان با مترونیدازول و حداقل تا 48 ساعت پس از اتمام دوره ی درمان با آن خودداری کنید زیرا مصرف الکل با مترونیدازول عوارض بسیار بدی نظیر تپش قلب شدید ،گرگرفتگی و سردرد شدید به همراه دارد.
   

مصرف در بارداری و شیردهی

تجویز مترونیدازول برای درمان واژینیت تریکومونایی توسط کمپانی سازنده در سه ماهه‌ی اول بارداری ممنوع تلقی گردیده است. این آنتی‌بیوتیک از جفت عبور کرده و مواردی از لب شکری با یا بدون همراهی کام شکری در مواجهه با مترونیدازول در سه ماهه‌ی اول بارداری گزارش شده است. با این حال داده‌ها در این زمینه ضد و نقیض بوده و در موارد خاص در صورت نیاز و با دوز کم تجویز می‌گردند. در زنان شیرده نیز در صورت امکان بهتر است از داروهای دیگر به جای مترونیدازول استفاده شود و یا در غیر این صورت، شیردهی متوقف گردد. با این حال، محاسبه‌ی هزینه‌ اثربخشی درمان با نیتروایمیدازول‌ها در مادران باردار و شیرده در هر مورد بسته به شرایط بیمار به‌طور اختصاصی صورت می‌گیرد. 

فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک

این دارو موجب صدمه به DNA میکروارگانیسم و مهار ساخت اسید نوکلئیک و مرگ آن می شود. دارو هم داخل روده و هم خارج آن فعال است و علیه بیشتر باکتری های بی هوازی و پروتوزوآ ها موثر است و از آنجا که احیای مربوط به تولید این متابولیتها  تنها درسلول‌های بی هوازی رخ می‌دهند سلول‌های انسان و باکتری‌های هوازی تا حد زیادی از آسیب مصونند 80 درصد دوز خوراکی آن جذب می شود. غذا در سرعت جذب تاخیر ایجاد می کند.در بیشتر بافت های بدن از جمله CSF(بویژه با وجود التهاب در مننژ) منتشر می شود.20 درصد دارو به پروتئین پلاسما متصل می شود. دارو به یک متابولیت فعال و سایر متابولیتها، متابولیزه می شود.دفع عمدتا در ادرار و مقداری در مدفوع انجام می شود. اوج اثر این دارو به صورت خوراکی 2 ساعت و به صورت وریدی 1 ساعت است.