زگیل مقعدی چیست؟

زگیل مقعدی از بیماری‌های ناحیه تناسلی است که می تواند در داخل و اطراف مقعد و یا ناحیه تناسلی (واژن، آلت مردانه، کیسه بیضه، کشاله ران) ایجاد شود. زگیل مقعدی در واقع نوعی زگیل تناسلی است. زگیل‌های مقعدی همانند زگیل‌های تناسلی از طریق تماس پوستی و همچنین وسایل و لباس زیر آلوده به ویروس اچ پی وی (HPV) که عامل اصلی این بیماری است، منتقل می شوند. زگیل‌های ناحیه مقعدی معمولا احساس درد، اذیت و آزردگی ندارند و حتی خیلی از افراد از وجود آن ها بی‌خبرند ولی اگر به اندازه کافی بزرگ باشند ممکن است علائمی مانند خارش، خونریزی، ترشحات و احساس داشتن توده را ایجاد کنند.

علت ایجاد زگیل مقعدی

ویروس HPV علت اصلی بروز شایع‌ترین بیماری های مقاربتی یعنی زگیل تناسلی و مقعدی است که در اثر عواملی مانند تماس پوستی ناحیه تناسلی، رابطه جنسی محافظت نشده، داشتن شرکای جنسی متعدد، رابطه در سنین پایین ایجاد می شود. ابتلا به زگیل مقعدی یا تناسلی لزوما به معنای آن نیست که فرد تماس جنسی داشته است بلکه همانطور که پیشتر گفته شد می تواند از طریق تماس با وسایل آلوده مانند لباس زیر آلوده به نیز منتقل شود.

شکل و ظاهر زگیل مقعدی

زگیل‌های مقعدی می توانند به شکل برجستگی‌های گوشتی خوشه‌ای و یا گل کلمی با ابعاد کوچک تا بزرگ، داخل یا اطراف مقعد رشد کنند و به رنگ های قهوه‌ای، صورتی و همچنین رنگ پوست مشاهده می شوند.

 

آیا زگیل مقعدی خطرناک است؟

گاهی برخی افراد از داشتن زگیل مقعدی آگاه نبوده و یا نسبت به درمان آن بی‌توجه هستند که ممکن است باعث پیشرفت زگیل ها یا انتقال ناخواسته آن به دیگران شود. این پیشرفت می تواند شامل بزرگ‌تر شدن زگیل‌ها، دیسپلازی و غیر عادی شدن سلول‌ها (سرطانی نیستند اما میتوانند به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند)، درگیر کردن سلول‌های سالم، بدخیم شدن و تبدیل شدن آن به سرطان مقعد باشد. همچنین ممکن است با گسترش ناحیه ابتلا مانند ناحیه تناسلی به ویژه در خانم‌ها باعث سرطان دهانه رحم شوند.

زگیل مقعدی بیماری مقاربتی خطرناکی است که نباید نسبت به درمان آن بی‌توجه بود و پیشگیری و درمان آن در تمامی افراد (به خصوص در افراد پرخطر از نظر جنسی) امری ضروری است. از این رو بهتر است در صورتی که علائمش این بیماری را در بدنتان مشاهده کردید در اولین فرصت آن را با  پزشک متخصص پوست و مو در میان بگذارید.

زگیل مقعدی و ایدز

زگیل مقعدی و بیماری ایدز در واقع هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند و وجود یکی یکی دلیل بر ابتلا به دیگری نیست، به این دلیل که این دو بیماری اساسا عوامل به وجود آورنده مجزا دارند. عامل ایجاد کننده زگیل مقعدی ویروس HPV و عامل ایجاد کننده ایدز ویروس HIV می باشد ولی از آنجایی که هر دو بیماری می توانند از طریق رفتارهای جنسی خطرناک منتقل شوند، لذا هنگامی که زگیل مقعدی در فردی تشخیص داده می شود، او را از نظر ابتلا به ایدز نیز بررسی می کنند تا هم اقدامات درمانی زودتر آغاز شود و هم از انتقال آن به دیگران جلوگیری شود.

 

تشخیص زگیل مقعدی

در ابتدا پزشک از بیمار در رابطه با سابقه داشتن رابطه جنسی خطرناک و یا شرکای جنسی متعدد، مثبت بودن تست HIV، ضعف سیستم ایمنی (پیوند عضو، بیماری‌های التهابی روده، آرتریت روماتوئید) سوالاتی می پرسد.

سپس پزشک به معاینه بالینی ناحیه لگن (ناحیه تناسلی، مقعد، فضای پرینه (فضای میان مقعد و دستگاه تناسلی) می پردازد. برخی پزشکان با مشاهدات بصری خود می توانند زگیل مقعدی و تناسلی را تشخیص دهند اما برای اطمینان بیشتر مقداری استیک اسید را روی ناحیه درگیر شده میمالند و بعد از مدتی در صورت مشاهده برآمدگی‌هایی به رنگ سفید زگیل مقعدی تشخیص داده می شود.

برای بررسی اینکه زگیل‌ها به داخل مقعد بیمار سرایت کرده‌اند یا نه، از روشی به نام آنوسکوپ استفاده می شود که در آن یک ابزار به اندازه یک انگشت را وارد مقعد می کنند.

در خانم‌ها پزشک می تواند از تست پاپ اسمیر برای بررسی سرایت زگیل مقعدی به واژن نیز استفاده کند.

 

مطالعه بیشتر: زگیل تناسلی(Hpv) چیست؟

 

پیشگیری از ابتلا به زگیل مقعدی

به طور کلی برای پیشگیری از ابتلا به زگیل مقعدی در سه سطح میتوان اقدام کرد:

پیشگیری اولیه

در این سطح از پیشگیری هدف عدم درگیری و مبتلا شدن به عامل به وجود آورنده آن یعنی ویروس HPV می باشد. بنابراین بهترین و ایمن‌ترین روش برای مبتلا نشدن به زگیل مقعدی رعایت اصول بهداشت جنسی مانند استفاده از کاندوم (البته استفاده از کاندوم در تمام موارد مانع از ابتلا نمی شود ولی تا حدود زیادی مانع تماس پوستی دستگاه تناسلی فرد بیمار و انتقال آن به فرد سالم می شود) است.

همچنین می توان از واکسیناسیون برای ایمنی بدن در مقابل ویروس استفاده کرد. واکسن گارداسیل 9 سیستم ایمنی بدن را در برابر اچ پی وی تقویت کرده و مقاومت بسیار زیادی در مقابل آن ایجاد میکند. این واکسن برای خانم‌ها و آقایان با رده سنی 9 تا 45 سال قابل استفاده می باشد. استفاده از آن هرچقدر زیر 30 سالگی باشد بهتر است.  این دارو ممکن است عوارضی مثل سرگیجه، کاهش فشار خون و سوزش محل تزریق به همراه داشته باشد.

 

پیشگیری ثانویه

هدف از پیشگیری سطح دو تشخیص به موقع و غربالگری افراد مبتلا است. این سطح از پیشگیری برای زگیل مقعدی از طریق معاینات بالینی، استیک اسید، آنوسکوپ و تست پاپ اسمیر امکان پذیر است.

در صورت تغییرات غیر عادی در ناحیه مقعدی همراه با علائمی مانند سوزش، خارش، ترشحات و خونریزی حتما آن را جدی بگیرید و ابتدا از داشتن مقاربت خودداری کنید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

پیشگیری سطح سه

هدف از پیشگیری نوع سوم عدم گسترش و پیشرفت زگیل‌های ایجاد شده و همچنین جلوگیری از انتقال آن به دیگران می باشد. از استفاده از تیغ برای اصلاح ناحیه مبتلا پرهیز کنید (در صورت نیاز از تیغ یکبار مصرف استفاده شود). زگیل‌ها را با انگشت و دست، دستکاری و مالش ندهید تا ناحیه بیشتری را مبتلا نکند. از مراجعه به مراکز لیزر و اپیلاسیون پرهیز کنید. برای رابطه جنسی، حتما از کاندوم استفاده شود.

درمان زگیل مقعدی

در صورت بی‌توجهی به زگیل مقعدی و عدم درمان آن، زگیل‌ها میتوانند بزرگ‌تر شده و گسترش یابند و نواحی بیشتری را درگیر کنند. همچنین احتمال دارد به سرطان تبدیل شوند. در نتیجه درمان زگیل تناسلی یک امر ضروری است. انتخاب روش درمان بستگی به اندازه زگیل‌ها، نواحی مبتلا، تعداد زگیل ها، اولویت بیمار و تجربه او از این بیماری دارد.

دارو درمانی

در صورتی که زگیل‌ها خارج از مقعد باشند و اندازه آن‌ها کوچک باشد با استفاده از پمادهای موضعی میتوان آن‌ها را درمان کرد. پمادهای رایجی که مصرف می شوند شامل:

• ایموکویمود مانند آلدارا
• پودوفیلوکس
• پودوفیلین
• تری کلرواستیک اسید (TCA)
• بای کلرواستیک اسید (BCA)

 

 

پس از استفاده از پمادهای ذکر شده ممکن است علائمی مانند سوزش، خارش و حساسیت پوست در ناحیه ابتلا به وجود آید. در صورت بروز عوارض جانبی شدید حتما به پزشک مراجعه کنید.

کرایوتراپی

کرایوتراپی (Cryotherapy) یا سرما درمانی روشی است که با استفاده از نیتروژن مایع زگیل‌ها را منجمد می کند و آن‌ها را از بین می برند. این روش برای زگیل‌های خارج از مقعد با اندازه کوچک تا متوسط بکار می رود.

کوتریزاسیون

در این روش با استفاده از دستگاهی به نام الکتروکوتر و جریان الکتریکی اقدام به سوزاندن زگیل‌ها می کنند.

لیزر درمانی

این روش را معمولا هنگامی بکار می گیرند که زگیل‌ها به سایر روش‌های درمانی جواب نداده و یا زگیل‌های بزرگ ایجاد شده‌اند. این روش با استفاده از پرتوی نور بسیار قوی به نام پرتو فروسرخ انجام می شود. ممکن است یک جلسه کافی باشد. احتمال برگشت زگیل‌ها در این روش کمتر از روش کرایوتراپی می باشد.

جراحی

هنگامی که هیچ کدام از روش‌های درمانی فوق موثر نبود، برای برداشتن زگیل‌های بزرگ داخلی و خارجی مقعد طی عمل جراحی با بی‌حس موضعی و یا بیهوشی عمومی یا نخاعی اقدام به برداشتن زگیل‌ها می کنند. ممکن است طی جراحی از روش‌های دیگری مانند الکتروکوتر استفاده کنند.

درمان خانگی زگیل مقعدی

روش‌های درمان خانگی زیادی برای زگیل مقعدی وجود دارد که بیشتر برای زگیل‌هایی با اندازه کوچک به کار می روند. همچنین روش‌های درمان خانگی در طولانی مدت می توانند موثر باشند و باعث تسریع در بهبودی می شوند. هیچ کدام از روش‌هایی که ذکر خواهد شد تایید و یا تکذیب نمی کنم و ممکن است برای همه موثر نباشد:

سرکه سیب: ابتدا مقداری سرکه سیب را با مقداری آب رقیق کنید (برای جلوگیری از واکنش و حساسیت پوستی) سپس پنبه‌ای را به آن آغشته کنید و آن را روی محل درگیر قرار دهید. این کار را هر شب تکرار کنید. در صورتی که در آن ناحیه زخم باز دارید از استفاده از این روش خودداری کنید.

عصاره چای سبز: عصاره چای سبز را میتوان از طریق پماد تجویزی Sine catechins تهیه کرد. عصاره چای سبز را میتوانید با یک یا دو قطره روغن نارگیل ترکیب و استفاده کنید.

عصاره درخت چای: عصاره درخت چای خاصیت ضد عفونی بالایی دارد و می توانید پنبه آغشته به این عصاره (با یک یا دو قطره روغن نارگیل باید رقیق شود) را روی محل درگیر قرار دهید. معمولا لازم است که این درمان را هر روز و به مدت چند هفته تکرار کنید. توجه کنید که نباید آن را در دهان و واژن استفاده کرد. برخی ممکن است به آن حساسیت داشته باشند در نتیجه ابتدا آن را روی پوست دست خود امتحان کنید در صورت عدم واکنش طی 24 ساعت می توانید برای زگیل مقعدی استفاده کنید.

سیر: می توانید به صورت مستقیم و یا از عصاره آن روی زگیل مقعدی استفاده کنید.

آلوئه ورا: گیاه آلوئه ورا خاصیت فوق‌العاده‌ای در ترمیم پوست و التهاب‌ها دارد. می توانید از ژل آلوئه ورا برای درمان زگیل مقعدی استفاده کنید.

آهن و ویتامین B12: از آنجایی که طبق تحقیقات رابطه مستقیمی میان کمبود آهن و افزایش احتمال ابتلا به HPV می باشد، بنابراین با مصرف آهن و ویتامین B12 می توان از ابتلا به آن پیشگیری کرد.