گاهی از خواب بیدار میشویم و در آینه لب هایی متورم و دردناک را میبینیم که تبخال زده اند و دقیقاً نمی‌دانیم که چرا این‌طور شده است. این تبخال ها در کمتر از دو هفته از بین میروند ولی از آنجایی که واگیردار است، بهتر از در این مدت مراقب اطرافیانمان باشیم.
تبخال بیماری است که توسط ویروس تبخال ایجاد میشود. اگر ویروس تبخال از طریقی وارد بدن شما شود، هیچ راه خروجی ندارد و تا آخر عمر، همراهتان خواهد بود. این ویروس در نواحی مخاطی و مرطوب بدن فعالیت میکند مثل اطراف یا داخل دهان، بینی و اعضای تناسلی. ولی رایجترین محل تبخال، اطراف لب و دهان است. برای آشنایی بیشتر با ویروس تبخال و شیوه های مقابله با آن، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
چرا تبخال میزنیم؟
یکی از فرضیه های متداول درباره دلیل تبخال زدن ترس یا اضطراب ناگهانی، کابوس دیدن یا حمله عصبی است. این فرضیه تا حدی درست است. بله احتمالاً هر بار بعد از دیدن یک کابوس وحشتناک تبخال خواهید زد. ولی دلیل اصلی این است که قبلاً ویروس تبخال یا هرپس سیمپلکس وارد بدن شما شده است. این که ویروس چگونه به بدن شما راه پیدا کرده است از فردی به فرد دیگر متفاوت است. ممکن است در گذشته با کسی که تبخال داشته روبوسی کردهاید یا از قاشق، لیوان، ریشتراش یا سایر لوازم شخصی او استفاده کردهاید. احتمالاً در آن زمان ویروس تبخال وارد بدن شما شده و منتظر فرصت مناسب برای خودنمایی بودهاست.
علاوه بر کابوس، شرایط دیگری مثل تب و آنفولانزا، سرماخوردگی، آلرژی، بارداری، تغییرات هورمونی و شوک های ناگهانی وضعیت را برای ظاهر شدن یک تبخال دردناک روی لب شما فراهم میکنند.
همچنین قرارگیری در معرض نور خورشید و فعالیت های دندانپزشکی تبخال میتوانند ویروس را فعال کنند. البته احتمال بروز آن در سایر نقاط بدنتان نیز وجود دارد. محل قرارگیری ویروس هرپس سیمپلکس در سیستم عصبی مرکزی است. این ویروس در آنجا باقی میماند تا شرایط بالا به وجود بیایند. اگر خودتان تبخال زدید، مواظب باشید با اطرافیانتان تماس پوستی نداشته باشید و با آنها روبوسی نکنید. این ویروس بسیار واگیردار است و ممکن است با کوچک‌ترین برخوردی به دیگری منتقل شود.
علائم تبخال لب
تبخال اغلب ناگهانی و بدون نشانه های قبلی روی لب به وجود می آید. ولی گاهی قبل از اینکه تبخال به طور کامل بیرون بزند، آن را حس خواهید کرد. یعنی در جایی که قرار است تبخال ظاهر شود، احساس تورم، قرمزی، سوزش، خارش و بیحسی موضعی میکنید. دمای آن نقطه از لب شما از سایر نقاط بالاتر و حساس تر است. احساس درد در صورت و سر، مشکل در جویدن غذا و زخم گسترده روی لب از مشکلاتی است که تبخال برای شما ایجاد میکند. بهتر است به هیچ وجه با تبخال بازی نکنید و پوست روی آن را نکنید. علاوه بر درد وحشتناک، با این کار ویروس تبخال روی صورت پخش شده و مدت زمان بیشتری برای بهبودی کامل لازم است.
راه های درمان تبخال لب
بهترین راه برای درمان تبخال لب، رها کردن آن و زمان دادن برای بهبودی کامل است. هر چه قدر هم عجله کنید، تبخال شما حداقل دو هفته زمان نیاز دارد. البته در این مدت راه هایی پیشنهاد میشود که درد و تورم شما را کاهش داده و از پخش و بزرگ شدن آن رو لبتان جلوگیری میکند.
پماد برای تبخال
پزشک در این مواقع پمادها یا داروهای خوراکی بخصوصی تجویز میکند که با استعمال آنها درد بسیار کاهش مییابد و احساس خارش و گزگز از بین میرود. این داروها مانند پماد آسیکلوویر (زوویراکس 5%) و قرص های والاسیکلوویر (والترکس) و فامسیکلوویر (فامویر) ضدویروس هرپس بوده و از تکثیر ویروس در سلولها جلوگیری می‌نمایند. داروهای خوراکی در موارد شدیدتر به کار میروند و بیشترین تأثیر آنها مربوط به زمانی است که در ابتدای بیماری و پیش از ظهور ضایعات تبخال تجویز گردند. داروهای ضد ویروس هرپس در دوران حاملگی و شیردهی نیز ایمن بوده و منع مصرف نخواهند داشت. البته این پمادها و درمان های خوراکی به طورکلی جریان تبخال زدن را متوقف نمیکند. همانطور که گفته شد ویروس تبخال تا آخر عمر همراه شما خواهد بود.
واکسن برای تبخال
اخیراً واکسن هایی متشکل از ویروس زنده‌ی تضعیف‌شده هرپس سیمپلکس 1 (HSV-1) نیز برای افرادی که تا به حال به بیماری تبخال مبتلا نشدهاند ساخته شده است. این واکسن فرد را در برابر تبخال و ویروس آن ایمن میکند، به شرط این که از قبل مبتلا نباشد و هیچ تاثیری بر کسانی که این ویروس در وجودشان است، ندارد.
روش های خانگی زیادی برای درمان ویروس و کاهش درد آن وجود دارد که در زمان کم میتواند نتیجه‌بخش باشد. خوبی درمانهای خانگی این است که عوارض جانبی خاصی ندارد. در ادامه به صورت خلاصه در مورد موثرترین درمانهای خانگی صحبت خواهیم کرد.
درمانهای خانگی تبخال
این درمانها بسیار ساده است و مواد مورد نیاز آن به راحتی قابل تهیه است. با استفاده از درمانهای زیر دوره مزاحمت تبخال تا حدی کاهش مییابد.
-
شیر:
یک تکه شنبه کوچک را به شیر آغشته کنید و به آرامی برای پنج دقیقه روی تبخال قرار دهید. این عمل را هر دو قیقه یک بار تکرار کنید. شیر درد و بیقراری شما را تسکین میبخشد. اگر از شیر سرد استفاده کنید، رضایت بیشتری خواهید داشت. -
گوجه فرنگی:
یک گوجه کوچک را رنده کنید و به مدت سیدقیقه روی تبخال قرار دهید. این عمل را دو الی سه بار در روز تکرار کنید. گوجه فرنگی بمبی از آنتیاکسیدان است که به بازسازی سلولهای سطحی شما سرعت میدهد. -
سیر:
شاید سیر معروفترین درمان خانگی برای همه بیماریهای جزئی و به ویژه تبخال باشد. سیر را رنده کنید و آن را به صورت خمیری نرم، برای یک ربع رئی تبخال قرار دهید. سیر ضدباکتری است و قطعا احساس سوزش خواهید کرد. این سوزش نشانه خوبی است چون تبخال شما درحال پاکسازی و استریل شدن است. پس لطفا کمی سوزش را تحمل کنید. -
وازلین:
تبخال باعث میشود پوست شما خشک و آسیبپذیر شود. در عین حال شما نباید با زبانتان محل تبخال را مرطوب کنید. چون با اینکار ممکن است تبخال بترکد و ویروس آن در داخل دهانتان پخش شود. پس با وازلین به کمک پوستتان بروید و آن را نرم نگهدارید. وازلین سوزش و تورم را نیز کاهش میدهد. -
یخ:
شاید در دسترسترین درمان خانگی یخ باشد. یخ دمای آن بخش از پوست را که مبتلا به تبخال است، متعادل میکند وخشکی آن را برطرف میکند. کمپرس یخ آسانترین راه برای کاهش سوزش، تورم و تحریکپذیری است. توصیه میکنیم هر پنج دقیقه یک بار عمل کمپرس یخ را تکرار کنید. -
جوش شیرین:
جوش شیرین آچار فرانسهی درمانها خانگی است. در یک کاسه کوچک مقداری آب و یک قاشق چایخوری جوش شیرین بریزید و پنبه را به این محلول آغشته کنید. این محلول تبخالهای آبدار را خشک کرده و به سطح پوست آبرسانی میکند. برای تکرار این عمل، از پنبهای جدید استفاده کنید تا آلودگیها قبلی دوباره با پوستتان برخورد نکند. -
سرکه سیب:
سرکه سیب را با استفاده گوش پاککن روی تاول تبخال خود قرار دهید. برای تکرار این عمل، از یک گوش پاککن جدید استفاده کنید. هنگام برخورد سرکه سیب با پوستتان احساس سوزش خواهید کرد. این سوزش بخاطر پاکسازی سطح پوست شماست. سرکه سیب تبخالهای آبدار خشک کرده و PH پوستتان را تنظیم میکند.
دیدگاه ها