انواع روشهای جراحی لثه
جراحی لثه یا جراحی پریودنتال یکی از راهکارهای درمانی در شرایط آسیب‌زایی چون التهاب لثه یا بافت پریودنتال اطراف دندان به‌دنبال بیماری‌ها و ضایعات دندانی به شمار می‌رود. این مداخله‌ی جراحی هم‌چنین به‌عنوان یک روش جراحی زیبایی به‌منظور بهبود ظاهر دندان‌ها و دستیابی به لبخندی گیراتر مورد توجه قرار گرفته است. مسواک‌زدن بیش از حد و شدید، وجود بیماری لثه‌ی درمان‌نشده در گذشته و یا سابقه‌ی ارتودنسی از مواردی اند که منجر به عقب‌نشینی لثه‌ها و تغییر شکل دندان‌ها به‌مرور زمان خواهند شد. عقب‌نشینی لثه منجر به بروز حساسیت به غذاهای داغ و یا خیلی سرد و نیز ظاهر نامطلوب دندان‌ها می‌گردد. علاوه بر این، ریشه‌های در معرض دید، نرم‌تر از مینای بیرونی دندان بوده و به‌راحتی مستعد پوسیدگی خواهند شد.
کاربرد درمانی
التهاب بافت اطراف دندان چگونه مشخص می‌گردد؟
تشخیص پریودنتیت یا التهاب بافت اطراف دندان توسط متخصص دندانپزشکی انجام شده و مستلزم طی مراحل روتین دریافت شرح حال بیمار (علائم، بیماری‌های زمینه‌ای و شرح حال دارویی)، معاینه‌ی فیزیکی و درخواست عکس رادیوگرافی است. در شرح حال بیمار، مواردی که ممکن است در بروز علائم دخیل بوده باشند، مانند سیگار کشیدن یا دریافت داروهایی که منجر به خشکی دهان می‌گردند، اهمیت دارد.
معاینه‌ی فیزیکی شامل مشاهده‌ی دندان‌ها از نظر وجود پلاک یا پوسیدگی و جرم و ارزیابی لثه‌ها از نظر مستعد خونریزی بودن می‌شود. هم‌چنین اندازه‌گیری عمق فضای بین دندان و لثه (جیب پریودنتال periodontal pocket) با قرار دادن یک پروب دندانپزشکی در زیر خط لثه و در چندین جای دهان صورت می‌گیرد. عمق طبیعی مدنظر بین 1 الی 3 میلی‌متر است. جیب پریودنتال عمیق‌تر از 4 میلی‌متر احتمالاً مطرح‌کننده‌ی وجود التهاب بافت پریودنتال خواهد بود و عمق بیشتر از 5 میلی‌متر نیز دشواری‌هایی را در خصوص تمیز کردن فضای مذکور و رعایت بهداشت به دنبال خواهد داشت. عکس رادیوگرافی دندان، تخریب بافت استخوانی را آشکار نموده و تخمینی دقیق‌تر از عمق جیب پریودنتال به دست می‌دهد.
روشهای درمان التهاب بافت اطراف دندان کدام‌اند؟
این روش‌ها در دو دسته‌ی روشهای غیرجراحی و روشهای جراحی طبقه‌بندی می‌گردند. هدف از تمامی این راهکارها پاکسازی فضاهای میان دندان و لثه و جلوگیری از پیشرفت آسیب و التهاب به استخوان‌های اطراف است. بهترین نتایج در درمان بیماری‌های لثه، با همراهی برنامه‌ی روزانه‌ی مراقبت دهانی و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای که ممکن است بر سلامت دندان تاثیر گذار باشند (مانند دیابت) و نیز ترک سیگار قابل انتظار است.
روشهای غیرجراحی
این روشهای غیرتهاجمی در مواردی که التهاب محدود و موضعی بوده و به تخریب بافت نیانجامیده است، کاربرد دارند. انواع فرآیندهای به کار رفته در درمان‌های نگهدارنده عبارتند از:
جرم‌گیری دندان (اسکیلینگ Scaling) و روت پلنینگ Root planing (تمیزکاری عمیق دندان):
این روش جرم و باکتری‌های جمع‌شده بر روی سطح و زیر لثه‌ها را پاکسازی می‌نماید. هم‌چنین در مورد ریشه، با هموار ساختن رویه‌ی آن، از تجمع دوباره‌ی جرم و باکتری‌ها پیشگیره نموده و نیز فرآورده‌های فرعی باکتری‌ها را که به التهاب و تاخیر در بهبود و اتصال مجدد لثه به سطوح دندانی می‌انجامند، از میان برمی‌دارد.
آنتی‌بیوتیک‌ها:
روش دیگر به کارگیری آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و یا خوراکی است که در کنترل عفونت باکتریایی موثرند. دهان‌شویه‌های حاوی آنتی‌بیوتیک و یا ژل‌های حاوی مواد آنتی‌باکتریال مستقیماً بر روی فضای میان دندان و لثه یا درون جیب‌های پریودنتال اثر نموده و به از بین رفتن باکتری‌های مسبب التهاب می‌انجامند. با این حال، تجویز داروهای خوراکی نیز ممکن است به منظور ریشه‌کنی این باکتری‌ها ضرورت یابد.
روشهای جراحی
در موارد پیشرفته‌ی التهاب پریودنتال، درمان موثر نیازمند روشهای جراحی لثه خواهد بود. این روش‌ها در ادامه توضیح داده شده اند:
جراحی فلپ لثه (کوچک‌کردن جیب پریودنتال)
در این روش برش‌های کوچکی در لثه ایجاد می‌گردد که از محل آن‌ها بافت لثه قابل بلند شدن و برگشت به روی خود خواهد بود. به این ترتیب ریشه‌های دندانی در معرض دید قرار می‌گیرند و این امر، امکان جرم‌گیری و روت‌پلنینگ موثرترین را فراهم می‌آورد. هم‌چنین در این روش امکان اصلاح خوردگی‌های موجود در استخوان زیرین نیز وجود دارد. پس از جراحی تمیز کردن فضاهای بین دندانی آسان‌تر خواهد بود.
پیوند (گرافت)های بافت نرم
از دست رفتن بافت لثه، منجر به عقب‌نشینی خط لثه خواهد گردید. در این روش، برش کوچکی از بافت سقف دهان (کام) برداشته شده و به محل مورد نظر متصل می‌گردد. هم‌چنین می‌توان این پیوند را از یک فرد اهداکننده‌ی دیگر دریافت نمود. پیوند، از عقب‌نشینی بیشتر لثه جلوگیری نموده، ریشه‌های در معرض قرار گرفته را پوشانده و در ظاهر و زیبایی دندان‌ها بسیار موثر خواهد بود.
پیوند استخوان
در مواردی که التهاب لثه، استخوان‌های اطراف ریشه‌ی دندان را تخریب کرده است، این روش ارجحیت می‌یابد. پیوند می‌تواند دربردارنده‌ی قطعات کوچکی از استخوان خود فرد، استخوان پیوند شده از فرد دیگر و یا استخوان مصنوعی باشد. این جراحی دندان‌ها را سر جای خود نگاه داشته و از دست رفتن دندان‌ها را به تاخیر می‌اندازد. نکته‌ی جالب آنجا است که استخوان پیوندی، علاوه بر کارکرد اولیه‌ی جایگزین خود، زیربنایی برای رشد مجدد استخوان تازه فراهم می‌آورد.
بازسازی هدایت‌شده‌ی بافت
این اقدام منجر به تحریک رشد مجدد استخوان از بین رفته توسط باکتری می‌گردد. یک رویکرد آن عبارت است از قرار دادن یک قطعه بافت ویژه را با خاصیت سازگاری بافتی در بین استخوان موجود و دندان که از ورود ناخواسته‌ی بافت لثه به درون ناحیه‌ی ترمیمی ممانعت نموده و منجر به رویش مجدد استخوان در محل خود می‌گردد.
پروتئین‌های تحریک‌کننده‌ی بافت
تکنیک دیگر استعمال یک ژل مخصوص بر روی ریشه‌ی ناتوان دندان است. این ژل حاوی پروتئین‌هایی است که در نمو مینای دندان به کار می‌روند و بنابراین، منجر به رشد استخوان و بافت سالم می‌گردد.
چگونه از بروز التهاب بافت اطراف دندان پیشگیری کنیم؟
طبیعتاً اقدامات جراحی دندانپزشکی برای بسیاری از افراد، بیش از حد مطلوب آنان، تهاجمی در نظر گرفته می‌شوند و بنابراین چنانکه در مورد هر وضعیت سلامت دیگری صادق است، پیشگیری بر درمان اولویت داشته و آگاهی از عادات ناسالم و عوامل مستعدکننده‌ی بروز این ضایعات نقشی کلیدی در حفظ سلامتی افراد خواهد داشت. هم‌چنین درمان موثر و ماندگار و عدم عود بیماری، مستلزم رعایت توصیه‌های ساده‌ی بهداشتی در مراقبت دندان‌ها خواهد بود. برخی توصیه‌های ذکرشده در این زمینه عبارت اند از:
- مسواک زدن دوبار در روز و یا به‌طور ایده‌آل پس از هر وعده‌ی غذایی و میان‌وعده‌ها.
- استفاده از مسواک نرم و جایگزین کردن آن دست کم هر سه ماه یکبار.
- در برخی موارد، استفاده از مسواک برقی در پاکسازی پلاک‌ها و جرم دندان مؤثرتر از مسواک معمولی خواهد بود.
- استفاده‌ی روزانه از نخ دندان.
- استفاده از دهان‌شویه به منظور کاهش پلاک‌ها و پوسیدگی‌های بین دندانی.
- استفاده از خلال دندان به منظور پاکسازی فضای بین دندان‌ها (در کنار مسواک و نخ دندان).
- مراجعه‌ی منظم به دندانپزشکی جهت جرم‌گیری و پاکسازی دندان.
- عدم مصرف سیگار یا تنباکو.
مطالعه بیشتر: بروساژ دندان چیست؟ و فواید و معایب بروساژ دندان
کاربرد زیبایی
برخی از افراد از ظاهر لبخند خود به این دلیل که لثه‌هایشان بیش از حد نمایان است، ناراضی اند و یا دندان‌های کوتاه‌تر یا بلند‌تر از حد معمول دارند (به‌دلیل قرار گرفتن در زیر بافت لثه و یا بیرون زدن از آن). در این موارد جراحی لثه می‌تواند به اصلاح این عیوب زیبایی‌شناختی بپردازد. در جراحی‌های زیبایی مربوط به بافت پریودنتال، شکل‌دهی لثه به‌طور دلخواه، برای یک یا چندین دندان و حتی در مورد کل خط لثه صورت می‌پذیرد. تکنیک جراحی مورد استفاده در این مورد پیوند (گرفت) بافت لثه است. پیوند از بافت سقف دهان و یا در روشهای جدیدتر از طریق کارگزاری ماتریکس بافت بازسازی‌کننده‌ی آلودرم Alloderm صورت می‌گیرد. اقدامات پیوند لثه نتایجی مطلوب و قابل پیش‌بینی داشته و بافت لثه‌ی پایداری در اطراف دندان‌ها تشکیل می‌دهد.
عوارض جراحی لثه
- خونریزی و ورم
- عفونت
- حساس شدن لثه و دندان ها
مراقبت های بعد از جراحی لثه
- تا آنجا که ممکن است تف نکنید.
- از دستکاری بخیه یا پانسمان با دست و زبان و یا مکیدن آن خودداری کنید.
- داروها را طبق دستور متخصص لثه اجرا کنند.
- در روز اول جراحی مسواک نزنند.
- تا یک هفته از استعمال سیگار و الکل خودداری شود.
- روز جراحی از کمپرس یخ بر روی ناحیه به صورت متناوب استفاده شود. ( هر ده دقیقه یک بار )
- هر شش ماه یکبار معاینات خود را با متخصص لثه داشته باشند.
دیدگاه ها