وقتی فردی به دیابت نوع 2 مبتلاست بدین معناست که لوزالمعده انسولین کافی تولید نمی کند یا اینکه سلول های بدن او علی رغم وجود مقدار کافی انسولین نمی توانند قند موجود در خون را دریافت و تبدیل به انرژی کنند. انسولین هورمونی است که به فرایند جذب گلوکز در سلول ها و تبدیل آن به انرژی کمک می کند. از همین رو قند خون فرد بطور مداوم افزایش پیدا می کند. این نوع دیابت معمولا در افراد بالای 30 سال و چاق بیشتر اتفاق می افتد.
عوامل مختلفی در ایجاد دیابت نوع 2 دخیل هستند مانند
- کم تحرکی
- چاقی
- عوامل ژنتیکی
- فشارخون بالا
- سابقه خانوادگی
- سن بالای 45
- رژیم غذایی پرچربی
- بارداری
- مصرف برخی داروها
دیابت نوع 2 چقدر ارثی است؟
همانطور که مشاهده نمودید هم عوامل محیطی و هم وراثت و عوامل ژنتیکی در ابتلا به دیابت نوع 2 موثر هستند. اگر فردی در خانواده خود سابقه ابتلا به دیابت داشته باشد ریسک بالاتری برای ابتلا به دیابت نوع 2 دارد. در مواردی که هر دو نفر والدین مبتلا به دیابت نوع 2 هستند احتمال اینکه فرزند نیز در آینده به این بیماری مبتلا شود 50 درصد بیشتر است. در شرایطی که تنها یکی از والدین مبتلا باشد این احتمال با توجه عوامل دیگر متغیر است. مثلا اگر فردی در سن کمتر از 50 سالگی مبتلا شده باشد احتمال ابتلای فرزندان به دیابت نوع دو بیشتر است. احتمال انتقال دیابت نوع 2 در مادر دیابتی نسبت به مردان بیشتر است.
دیابت نوع 2 وابسته به انسولین نیست و از طریق ورزش و رژیم غذایی مناسب می توان آن را کنترل کرد اما اگر این روش ها موثر نبودند در کنار تغذیه مناسب و ورزش دارو درمانی نیز شروع می شود.
چطور از دیابت نوع 2 جلوگیری کنیم
دیابت نوع 2 به صورت تدریجی و در طی سالها در اثر عدم تحمل گلوکز(قند)به وجود می آید و در صورتی که شناسایی و درمان نشود ممکن است عوارض دراز مدتی مثل درگیری چشم ، آسیب به اعصاب محیطی و بیماری های عروقی برجای بگذارند. حال این سوال ایجاد می شود که با توجه به عوامل و زمینه های ژنتیکی دیابت نوع 2 چطور می توان آن را کنترل و مدریت کرد:
سبک زندگی خیلی مهم است
عوامل وراثتی در دیابت نوع 2 تاثیر گذارند، اما انتخاب سبک زندگی نیز مهم است. داشتن سبک زندگی سالم همراه با رژیم غذایی و فعالیت بدنی منظم ، یکی از عوامل اصلی در مدیریت و کنترل دیابت نوع 2 است. یک رژیم غذایی سالم همراه با فعالیت ورزشی می تواند بر پارامترهای مختلف متابولیک تاثیر مثبت گذاشته و عوارض مرتبط با دیابت را به تاخیر بیاندازد. کاهش وزن اگرچه یک پیش شرط مطلق برای بهبودی نیست، ولی با این حال عاملی مهم و تعیین کننده برای پیشگیری و کنترل بیماری است.
دیابت نوع 2 و تغذیه
در افراد چاق کاهش وزن کلید اولیه درمان و عامل اصلی پیشگیری کننده از پیشرفت دیابت یا حتی ابتلا به دیابت است. داشتن یک رژیم غذایی سالم نقش مهمی در کنترل قند خون دارد. برنامه تغذیه ای مناسب دارای نکاتی است که افراد حتما باید در نظر داشته باشند
- برنامه ی غذایی باید بر پایه ی عادات غذایی معمول و سبک زندگی فرد باشد و در عین حال حاوی تمامی عناصر اساسی مانند ویتامین ها و مواد معدنی را داشته باشد.
- اهدافی که می خواهیم با برنامه ی غذایی به آن برسیم باید مشخص باشد. در اینجا اهداف برنامه غذایی رسیدن به وزن ایده آل ، تامین نیاز به انرژی ، پیشگیری از بالا پایین شدن و عدم تعادل قند خون و کنترل سطح چربی های خون است. بیمارانی که انسولین استفاده می کنند لازم است که از وعده های غذایی خود کالری و کربوهیدرات را به میزان خوبی دریافت کنند.
- افراد دیابتی بهتر است از سبزیجات و فیبر به طور روزانه استفاده کنند اما بهتر است در این زمینه با مشاور تغذیه یا پزشک خود مشورت کنند.
- کاهش وزن ناگهانی هم به بدن آسیب میرساند و هم برگشت پذیر است بنابراین کم کردن وزن بدن باید در طولانی مدت صورت بگیرد.
- بهتر است در طول روز وعده های غذایی را با حجم کمتر و به تعدادبیشتر تقسیم کنند.
مطالعه بیشتر: درمان دیابت بارداری با تغذیه
دیابت نوع 2 و ورزش
اگرچه ورزش درمان کامل دیابت محسوب نمی شود اما نقش حیاتی در درمان این بیماری دارد بنابراین باید به موارد زیر برای تدوین برنامه ی ورزشی توجه کرد:
- ورزش باید به طور منظم و تدریجی و در حد تحمل و روزانه باشد و به تدریج افزایش یابد.
- توصیه می شود ورزش هایی مثل پیاده روی ، دو نرم ، شنا ، دوچرخه سواری و تنیس انجام شود چون به کنترل قند خون کمک می کنند اما ورزش های سنگین مثل بدنسازی قند خون را افزایش می دهد.
- در صورت داشتن برنامه ورزشی ، حداقل 3روز متفاوت در هفته و هر بار 45-60 دقیقه تمرینات انجام شود و قبل و بعد از ورزش سطح قند خون چک شود اگر کمتر از 250 بود فعالیت ورزشی کم یا قطع شود.
- ورزش باید در حدی باشد که احساس کوتاهی نفس و تعریق کنید نه اینکه دچار مشکلات تنفسی شوید.
- توصیه می شود هیچگاه به تنهایی ورزش نکنید و در صورت بروز درد قفسه سینه ، تنگی نفس شدید ، تپش قلب ، گیجی و ضعف و تهوع ورزش خود را متوقف کنید.
درمان دارویی دیابت نوع 2
برای افرادی که قادر نیستند با رژیم غذای مناسب و ورزش قند خون خود را کنترل کنند داروهای ضد دیابت خوراکی تجویز می شود. این داروها شامل موارد زیر هستند:
- سولفونیل اوره ها مثل کلرپروپامید
- بی گوانید ها مثل متفورمین
- مهارکننده های خوراکی آلفا گلوکوزید مثل آکاربوز
- تیازولیدین دیون ها مثل روزیگلیتازون
- مگلی تینایدها مثل پراندین
دیدگاه ها