ارتودنسی دندان و مشکلات لثه

طبق تحقیقاتی که در آمریکا انجام شده است هر ساله حدود 400 هزار نفر از کسانی که ارتودنسی می‎کنند به مشکلاتی در ناحیه لثه دچار می‎شوند که در واقع شامل 10 درصد از بیمارانی است که اقدام به ارتودنسی کرده‎اند. بنابراین ارتودنسی و مشکلات لثه یک داستان همیشگی در کلینیک‌های دندانپزشکی است.آیا می‎دانستید که پلاک‌های حاوی باکتری به‌وفور و بدون استثناء در دهان تمام انسان‌ها یافت ‌می‎شوند؟
این پلاک‎ها اگر بررسی نشوند به تارتار و تشکیل جرم سخت بر روی دندان منجر شده و باعث تحریک، سرخ شدن و تورم لثه می‎شوند. خوشبختانه این پلاک‌ها با پاکسازی و شستشوی همیشگی و البته موثر دندان‎ها می‎توانند از بین بروند.
اگر به فکر ارتودنسی و مرتب کردن دندان‎هایتان هستید شاید نگرانی‎های دارید که آیا این کار درست است یا نه؟ مخصوصا اگر از قبل مشکلاتی در ناحیه لثه داشته باشید.

بیماری‎های لثه دقیقا چه هستند؟

 مفهوم بیماری لثه شامل بیماری‎های جینجیویت و پریودنتال می‎شود. اگر نشانه‌ها و علائم این بیماری‎ها نادیده گرفته شوند، بیماری گسترش پیدا کرده و به تحلیل لثه و لق شدن یا افتادن دندان‎ها منتهی می‎شود.
حفره‎های پریودنتال می‎توانند در فضای بین دندان‎ها و لثه گسترده شده و با گذر زمان عمیق‎تر بشوند. غفلت کامل می‎تواند باعث از دست دادن تمام دندان‎ها شده و آسیبی جبران‌ناپذیر به‌بار بیاورد. مداخله موثر در درمان بیماری‌های لثه در مراحل اولیه، سلامت لثه و دندان‎ها را تضمین می‎کند.
بریس‌ها به عنوان یک ابزار دندانپزشکی که در ارتودنسی بسیار کاربرد دارند شناخته‌ می‌شوند که بسیاری از آدم‌ها در دوره‌ای از زندگی خود از آنها استفاده کرده‎اند. اما همه نه نیاز به ارتودنسی دارند و نه بعضا به‌خاطر مشکلات لثه قادر هستند از ارتودنسی استفاده کنند.

آیا با وجود مشکلات لثه می‎توان ارتودنسی کرد؟

پاسخ سرراست و کوتاه این است: یک سری مشکلات هستند که با ارتودنسی و بیماری‌های لثه رابطه دارند. 
در عین حال که ارتودنسی می‎تواند به مشکلات لثه دامن بزند، همچنین ممکن است به کاهش عارضه‎های بیماری پریودنتال کمک کند.
ظاهرا 50 درصد از بزرگسالان مشکلاتی در ناحیه لثه دارند. همچنین بیشتر از نصف جمعیت از نوعی از نامرتب بودن ردیف دندان‌ها رنج می‎برند. بنابراین شانس این‌که یک مراجعه کننده برای ارتودنسی دچار بیماری‎های لثه نیز باشد، 50-50 است. مطالعه‌ای نشان می‎دهد که اگر بیمار 30 ساله یا مسن‎تر باشد شانس به سرعت بدتر شدن مشکلات لثه با بریس‌ها و دچار شدن به این بیماری‌ها اگر از ابتدا نداشته باشند، بیشتر است.

درمان مشکلات لثه با ارتودنسی

  با وجود هر آن‎چه که تاکنون ذکر کرده‎ایم قرار دادن یک بریس ارتودنسی بر روی دندان‎ها می‎تواند مصائب پرویدنتال را با روش‌هایی تعدیل کند.
چون واقعا دندان‎ها جابجا می‎شوند ممکن است اگر لثه‎ها از قبل سالم نباشند بدتر بشوند.
دندان‎های کج و ناراست اگر با عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ترکیب شود، می‎تواند به ایجاد سریع حفره‎های پریودنتال به محض قرارگیری بریس بر روی دندان‎ها منجر شود.
اگرچه بیمارانی وجود دارند که با تشخیص بر اساس ضوابط دندانپزشکی مشکل لثه داشته اما هم‌چنان که دندان‎هایشان را در روند ارتودنسی مرتب و ردیف می‎کنند مشکل حفره‎های پریودنتال را نیز حل کنند. در چنین شرایطی جرم‎گیری و پاکسازی ریشه‌ها نیز به یکدیگر پیوند خورده و دیگر نیازی به جراحی برای حل مشکلات لثه نیست.

خطرهای عفونت لثه در ارتودنسی

معمولا بیمارانی که برای ارتودنسی به متخصص دندان پزشکی مراجعه می‎کنند، باور دارند که او نه تنها قرار است ارتودنسی را انجام دهد، بلکه پوسیدگی‌ها و مشکلات لثه را نیز درکنارش درمان کند. اگرچه در بعضی از موارد ممکن است این تصور درست باشد، اما آن‌ها همچنان نیاز دارند که به‌طور مرتب یک دندا‌پزشک عمومی را نیز در وقت‌های تعیین شده، ببینند.
هر مراجعه‎کننده تازه برای ارتودنسی باید معاینه شده و پرونده پزشکی او بررسی شود تا خطرات بیماری‎های لثه مشخص شود.

خطر گسترش مشکلات لثه با بریس‌ها وقتی بالا رفته که بیمار :

1. از قبل مشکلات پریودنتال داشته اما هرگز مورد درمان قرار نگرفته است.
2. مستعد دچار شدن به مشکلات لثه باشد.
3. از کودکان و نوجوانانی باشد که در سابقه خانوادگی و ژنتیکی‌شان این مسائل وجود داشته است.

بهترین استراتژی ارزیابی کردن لثه‎ها از هر نظر، پیش‌از اقدام برای انجام ارتودنسی است. بهترین نفرات برای انجام این کار پریودنتیست‎ها و دندانپزشکان عمومی هستند. بررسی دوره‎ای در تمام طول درمان(ارتودنسی) نیز ضروری است.

مشکلات لثه احتمالی در نتیجه ارتودنسی

  بیماری‎های حاد لثه می‎تواند به از دست دادن دندان‎ها منجر شود و همچنین ممکن است با بالارفتن خطر بیماری‎های سیستمیک مانند نارسایی قلبی، سرطان پانکراس، دیابت و ذات‌الریه هم مرتبط باشد.
بیماری که مشکلات فعالی در ناحیه لثه دارد بدون در نظر گرفتن این احتمالات و تاثیرشان بر سلامت عمومی نباید وارد درمان ارتودنسی بشود.

بیشتر مردم مدت‎ها پس‎از تمام شدن روند ارتودنسی با مشکلات لثه مواجه می‎شوند. بهداشت ضعیف دهان و دندان عامل اصلی مبتلا شدن بزرگسالان زیر 30 سال به بیماری‎های پریودنتال است.

دلیل به‎وجود آمدن مشکلات لثه در ارتودنسی

 بیماری‎های پریودنتال در اصل بر اثر باکتری‎های مضر موجود در دهان که باعث افزایش پلاک و تارتار که به التهاب لثه منجر شده، ب‏وجود می‎آیند. اگر شخصی با بهداشت ضعیف دهان و دندان ارتودنسی کند، انجام شستشو و تمیز کردن مناسب دهان و دندان و رعایت نکات بهداشتی برای او دشوارتر می‎شود.
 مشکل دیگری که به‎نظر می‎رسد با ارتودنسی و بریس‎ها مرتبط باشد، تحلیل لثه است. به‎هم چسباندن و جابه‎جایی     دندان‎های نیش در واقع با ایجاد فشار بر روی استخوان فک به آن آسیب می‎زند. فشار دائمی می‎تواند باعث التهاب و از دست دادن استخوان شده که ذر نهایت به تحلیل رفتن لثه منجر می‎شود.
اما از مزایای درمان ارتودنسی رفع کردن مشکل ازدحام دندان‎ها است. با رفع این مشکل امکان مبتلا شدن به مشکلات لثه کاهش پیدا می‏کند.

بریس‎های فلزی مقابل اینویسالین‎ها ارتودنسی نامرئی

روش قدیمی ارتودنسی که در آن بریس‎های فلزی به‎کار می‎رود در بعضی از موارد دیده شده که در فرسایش لثه نقش داشته‎است. تحقیقات نشان داده‌است که قالب‌های بریس از جنس فلز به تجمع و انباشت باکتری‎ها و در نهایت جینجیویت منتهی می‎شود.
وقتی این مورد را با آن دسته از بیمارانی که با روش اینویسالین ارتودنسی کرده‎اند مقایسه کنیم، مشخص می‎شود که آمار مشکلات لثه در ارتودنسی نامرئی بسیار پایین‎تر است.

البته بسیار مهم است که به‎یاد داشته باشیم، مشکلات و بیماری‎های لثه بسیار متکی بر ژنتیک و آناتومی هر فرد است. آنهایی که ژن لثه نازک را دارند بیشتر در معرض خطر تحلیل رفتن لثه نیز هستند و بنابراین ارتودنسی شانس مبتلا شدن‎ این دسته از افراد را افزایش می‏دهد.

با وجود مشکلات لثه می‎توانید ارتودنسی کنید

ارتودنتیست‎ها به بیماران توصیه می‏کنند که جهت اولین گام برای تحقیق در رابطه با ترمیم دندان‎ها، سلامت لثه را نزد یک پریودنتیست ارزیابی نمایند. برای این‎که لثه‎ها در مقابل عفونت از بریس‎ها سالم و مقاوم بمانند، به برخی از بیماران توصیه ‎می‎شود که تا زمان به‎دست آوردن سلامت کامل لثه‎ها برای انجام ارتودنسی منتظر بمانند.

بعضی از ارتودنتیست‎ها همچنین پیشنهاد می‎دهند که بریس‌های ثابت باید منسوخ شوند و تنها از قالب‎های متحرک استفاده کنیم که کمتر به التهاب لثه منجر می‏شوند. ارتودنسی ثابت تجمع باکتریایی را افزایش می‏دهد؛ در حالی که ارتودنسی متحرک یا قابل جابه‎جایی کمتر موجب انباشتگی باکتری‎ها می‏شود.

پیشگیری از بیماری‎های لثه در هنگام ارتودنسی و بعد از آن

 کسانی که ارتودنسی می‎کنند بیشتر نیاز دارند تا مراقب بهداشت دهان و دندان‎شان باشند. اگر بریس درست بر روی دندان‎ها نصب شده باشد نباید به خونریزی لثه‎ها منجر شود. کسانی که ارتودنسی کرده‎اند اگر در هر کدام از قسمت‌های دهان و دندان کوچکترین ناراحتی‎ای احساس کردند باید سریعا به پزشک معالج خود مراجعه کنند.