نازایی چیست؟
وقتی که پزشک می‌گوید شخصی نازا است به این معنی است که آن شخص بعد از یک‌سال تلاش مداوم برای باردار شدن موفق به آن نشده است. در صورتی که آن خانم بیش‌تر از سی و پنج سال سن داشته باشد، پس از شش ماه تلاش نازا محسوب میشود. خانم‌هایی که می‌توانند باردار شوند اما نمی‌توانند پروسه‌ی حاملگی را ادامه دهند نیز نازا خوانده می‌شوند. به خانمی که تا به حال هیچوقت موفق به حاملگی نشده را نازای اولیه و خانمی که حداقل یک‌بار در گذشته موفق به آن شده است نازای ثانویه می‌گویند. البته که نازایی تنها در خانمها اتفاق نمی‌افتد.
در یک‌سوم مواقع مردان هستند که نازا هستند، یک‌سوم دیگر مربوط به زنان است و یک‌سوم نهایی نیز ترکیبی از نازایی زن و مرد هست یا ممکن است دلیل آن مشخص نباشد. البته نکته‌ی قابل توجه در این موارد این است که افراد باید برای باروری تلاش کرده باشند و از ابزارهای پیشگیرنده استفاده نکرده باشند.
85% زوجین بعد از یک سال تلاش موفق به باروری می‌شوند، هفت درصد دیگر آنها نیز در سال دوم بالاخره موفق می‌شوند. برای آن پانزده درصد که در سال اول موفق نشده‌اند روش‌هایی وجود دارد که با مراجعه به متخصص غدد درون‌ریز می‌توانند آنها را حل کنند.
مراجعه به پزشک
مراجعه بعد از یک سال به پزشک
برای غالب افراد یک سال زمان کافی است تا از وجود ناباروری در خود اطمینان نسبی یابند و به پزشک زنان و زایمان مراجعه کنند. اما در برخی افراد زمان این مراجعه می‌تواند متفاوت باشد.
مثلا تخمک‌گذاری در بانوان برای عمل بارور شدن ضروری است. دوره‌ای معمول آن باید بین ۲۱ تا ۳۵ روز طول بکشد. تخمک‌گذاری حدودا دو هفته قبل از رخ دادن عادت بعدی شروع میشود. در صورتی که فاصله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی آنها بیش‌تر از ۳۵ روز شود به این معنی است که نمی‌توان اتفاق افتادن آن را درست پیش‌بینی کرد یا شاید اصلا تخمک‌گذاری رخ ندهد، در چنین مواردی برای بارور شدن می‌توان به پزشک مراجعه کرد و نظر او را جویا شد.
بنا به دلایلی که به وضوح مشخص نیست بالا رفتن سن خانمها تخمک‌گذاری را تضعیف می‌کند، به همین دلیل در صورتی که سن خانم بیش‌تر از ۳۵ باشد بهتر است بعد از شش ماه به پزشک مراجعه کند. عفونت‌های جنسی نیز ممکن است در این موضوع تاثیرگذار باشند.
مطالعه برای سلامتی : 8 بیماری شایع جنسی، راه تشخیص و درمان آن ها چیست؟
برای مثال ابتلا به کلامیدیا یا سوزاک ممکن است باعث ایجاد زخم دائمی یا التهاب در لوله‌های رحمی یا همان زهدان‌راه شود. اسپرم برای بارور کردن تخمک در رحم نیاز دارد که از این لوله‌ها گذر کند، به همین دلیل در صورت احتمال آسیب‌دیدگی آنها می‌توان با مراجعه به پزشک و انجام تست HSG مسئله را ارزیابی کرد.
در صورتی که مرد سابقه‌ی نابارور بودن اسپرمش در گذشته را داشته باشد، یا ناهنجاری‌هایی در بررسی اسپرمش پیدا شده باشد، آزمایش باروری بهتر است زودتر از موعد، مثلا پس از شش ماه انجام شود. مورد دیگری که موجب مراجعه‌ی زودهنگام میشود ناهنجاری‌های رحم همچون فیبروم رحمی یا پولیپ‌های زهدانی است که می‌توانند در فرآیند باروری اختلال ایجاد کنند.
این ناهنجاری‌ها می‌توانند باعث خون‌ریزی میان عادت‌های ماهانه شوند. روش اصلی مقابله با این بیماری‌ها استفاده از هیستروسکوپی است، روشی که در آن جراح با دوربینی که وارد حفره‌ی رحمی می‌کند موضوع را مشاهده می‌کند و سپس با ابزارها کوچک این ناهنجاری‌های آناتومیک را تصحیح می‌کند تا فرآیند باروری بتواند با سهولت اتفاق بیفتد.
علل عمده‌ی نازایی در مردان چیست؟
منی آب شیری‌رنگی است که به هنگام اوج لذت جنسی از آلت مرد خارج میشود. منی ترکیبی از نوعی مایع و اسپرم است. این مایع در غده‌ی پروستات، کیسه‌ی منی و دیگر غده‌های جنسی ساخته میشود. منشاء اسپرم بیضه‌ها است. به هنگام ارضاء مرد آن مایع کمک می‌کند که اسپرم به سمت تخمدان‌ها حرکت کند.
معمولا مشکلات نازایی در مردان به سه دسته تقسیم میشود.
کم بودن میزان اسپرم
مشکل اصلی معمولا کم بودن میزان اسپرم هست. در صورتی که در هر بار ارضاء کمتر از پانزده میلیون اسپرم وجود داشته باشد، میزان آن کم محسوب میشود.
عدم توانایی حرکت اسپرم
دسته‌ی دوم عدم توانایی حرکت اسپرم به دلیل مشکلات مایع حرکتی است.
شکل ناهنجار اسپرم
دسته‌ی سوم نیز شکل ناهنجار اسپرم است که از حرکت آن جلوگیری می‌کند. این اتفاقات معمولا به دلیل مشکلی پزشکی مثل عفونت یا سرطان، بیضه‌های گرم‌شده، مشکلات مجرای ارضاء یا متعادل نبودن هورمون‌هاست. اوریون، سرطان، کیست، کم‌خونی و دیابت نیز می‌توانند از عوامل آن باشند.
روش‌های درمان نازایی در مردان چیست؟
بسته به نوع مشکل، راه‌حل‌هایی برای درمان در مردان توصیه میشود. برای مثال مشکل عدم نعوظ یا زود انزالی با دارو و استفاده از روانشناسی و تغییر روش‌های رفتاری حل میشود. برای واریکوسل گاهی حذف یک رگ واریسی می‌تواند کمک کند. در صورت انسداد مسیر خروج اسپرم، آن را مستقیما از بیضه به رحم منتقل می‌کنند. همچنین در صورتی که مسیر عبور اسپرم نیز بسته شده باشد نوعی جراحی برای باز کردن را آن وجود دارد.مصرف ویتامین هایی مثل ویتامین E ، C ، سلنیوم و روی می‌توانند به بهبود وضعیت اسپرم کمک کنند
علل عمده‌ی نازایی در زنان چیست؟
بخشی از این دلایل طبیعی یا به دلیل سبک زندگی هستند. مانند
- سن
- الکل
- سیگار
- اختلالات وزنی
- مشکلات تغذیه‌ای
- ورزش کم یا زیاده از حد
- بیماری‌های جنسی سابق
- استرس روانی
اما بخشی از دلایل نیز مرتبط به عارضه‌های پزشکی هستند.
مثلا:
- از کار افتادگی زود از موعد رحم
- سندروم پلی کیستیک تخمدان
- زیاد بودن مقدار پرولاکتین
- کیفیت پایین تخمک‌ها
- مشکلات تیروئید
- ایدز یا سرطان
از طرفی بخشی از مشکلات نیز می‌تواند به دلیل جراحی‌های قبلی، مشکل فیبروم یا بیماری‌های رحمی دیگر مانند آندومتریوز باشند.
روش‌های درمان نازایی در زنان چیست؟
در زنان معمولا برای تسریع یا تقویت تخمک‌گذاری از دسته‌ای داروها استفاده میشود که بسته به نوع نازایی می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال خانم‌های که دچار PCOS هستند از متفورمین که در بازار به نام گلوکوفاژ نیز شناخته میشود استفاده می‌کنند تا درمان شوند. اگر خانمی به دلیل اختلال در غده‌ی بلغمی تخمک‌گذاری نمی‌کند، با استفاده از داروی تحریک قاعدگی انسانی یا hMG درمان میشود. برای کسانی که بدون ترتیب مشخص دچار عادت ماهانه می‌شوند یا اصلا نمی‌شوند دارویی به نام کلومیفن تجویز میشود که این مشکل را حل می‌کند. گاهی در کنار این دارو از پرگنیل نیز استفاده میشود که به صورت جانبی تاثیر آن را افزایش می‌دهد. در صورتی که مشکل تولید بیش از حد پرولاکتین در بدن باشد دارویی به نام پارلودل وجود دارد که میزان آن را تا حد مناسب کاهش می‌دهد.
درمان خانگی ناباروری
- آشواگاندا (جنسینگ هندی) برای ناباروری زنان : یک قاشق غذاخوری پودر آشواگاندا (جنسینگ هندی) را در یک کاسه پر آب بریزید و خوب مخلوط کنید .دو بار در روز بنوشید.
- انار برای درمان ناباروری زنان : پودر دانه انار را در یک کاسه آب گرم بریزید و خوب مخلوط کنید و دو بار در روز بنوشید.این روند را چند بار در هفته انجام دهید.
- دارچین برای درمان ناباروری زنان : یک قاشق چایخوری پودر دارچین را در یک کاسه قرار دهید. کاسه را با آب گرم پر کنید و هر روز میل کنید.
- برگ تمشک برای ناباروری زنان : مقداری برگ تمشک خشک تهیه کنید آنها را در یک کاسه قرار دهید.در کاسه مقداری آب جوش بریزید و روی کاسه را بپوشانید.بگذارید مخلوط به مدت 15 دقیقه باقی بماند وهر روز 2 فنجان بنوشید.این روند را برای چند ماه انجام دهید.
- خرما برای ناباروری زنان : روزانه چند عدد خرما مصرف کنید.
جلوگیری از نازایی
- بهداشت فردی را رعایت کنید تا احتمال بروز عفونت‌های لگنی و بسته شدن لوله‌ها به حداقل برسد.
- روزانه میوه و سبزیجات تازه مصرف کنید.
- مصرف چربی و شیرینی را به کمترین میزان ممکن برسانید.
- هر روز نیم تا یک ساعت پیاده‌روی داشته باشید.
- اگر اضافه‌وزن دارید از همین امروز برای رسیدن به وزن ایده‌آل تلاش کنید.
- توصیه میشود که خانمها استفاده از کافئین را کاهش دهند.
- مواد محرک(ماریجوانا و کوکائین)برخی مکمل های بدنسازی(استروئید یا تستوسترون)قرار گرفتن زیاد در معرض مواد شیمیایی می تواند تاثیر منفی بر کیفیت اسپرم داشته باشد.
- رانندگی طولانی مدت با وسایل نقلیه سنگین، نشستن طــوالنــی مــدت، مــصــرف خــودســرانــه بــرخــی داروهـــا (استروئیدها داروهای زخم معده و داروهای قلبی و...) عفونت، بیهوشی، موادی نظیر ژل های تولید شده از مواد نفتی، رنگهای شیمیایی حاوی سرب، استفاده از حمام داغ، سونا، وان داغ و پوشیدن لباس تنگ ممکن است تولید اسپرم را با مشکل مواجه کند.
دیدگاه ها